PLUSPUNTEN
- Rustig fietsen op autovrije jaagpaden langs diverse kanalen
- Prachtige etappes door de wijngaarden
- De steden Auxerre, Beaune en Dijon
De Tour de Bourgogne fietsroute staat voor hoofdzakelijk vlak en veilig fietsen langs kanalen met af en toe een pittige helling en enkele glooiende etappes tussen de wijngaarden van de Côte d’Or.
Je kan de route in beide richtingen fietsen en starten waar dit voor jou het beste uitkomt. Je fietst langs het Canal de Bourgogne, het Canal du Nivernais, het Canal Latéral à La Loire en het Canal du Centre.
Deze historische regio is uiteraard ook bekend om zijn wijnen en heeft vrijwel iedere kilometer een verrassing in petto: een kasteel, een kapel, een dorpje, een sluis, een wijnkelder...
Deze grote fietslus is ideaal voor een eerste fietsvakantie al dan niet met het hele gezin of voor beginnende fietsers met weinig fiets(vakantie)ervaring. De route is maar gedeeltelijk bewegwijzerd. Het is aangewezen om met een fiets-gps te reizen. We volgden de gps-route van ‘France Vélo Tourisme’ en het fietsrouteboekje van Luc Oteman. We fietsten de route in 11 etappes.
De Bourgogne is een populaire regio op het gebied van fietstoerisme. Toch moet je met een aantal factoren rekening houden. De Bourgogne is een populaire vakantiestreek. Reserveren van je logies is aan te bevelen in het hoogseizoen. Frankrijk doet grote inspanningen voor het fietstoerisme, maar er valt nog heel wat te verbeteren. De verkeerssituatie voor fietsers is in de steden vaak niet duidelijk. Dorpen, gemeenten en kleine steden hebben amper voorzieningen om je te bevoorraden. Oplaadpunten en herstelpunten zijn nog heel schaars. Maar je fietst voortdurend in een prachtig decor.
Zoek je de betekenis van de sterretjes?
Je vindt de uitleg bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
Startplaatsen in Dijon, Beaune, Auxerre, …. of zoals wij in Tonnerre.
De Auberge de Bourgogne ligt aan de rand van Tonnerre, de hoofdstad van de Tonnerois in het departement van de Yonne. Twee kerktorens die boven de stad uitsteken en het pannendak van de vroegere ziekenzaal van het Hôtel Dieu uit 1293 typeren de skyline van Tonnerre. De dag voor ons vertrek zijn we nog op zoek geweest naar de mysterieuze, maar ook mooie Fosse Dionne. Een ronde wasplaats uit 1758 gebouwd rond een zeer oude bron waarvan niemand weet waar het bronwater vandaan komt.
We verlaten de stad over vier bruggen, de laatste over het ‘Canal de Bourgogne’ dat we tot Migennes gaan volgen. Bij Saint-Florentin nemen we de afslag naar het centrum van de stad. Een klimmetje brengt ons tot op het marktplein. Terug naar het kanaal komen we bij de 19de eeuwse Pont canal de Saint-Florentin en de gelijknamige sluis. De mooiste kanaalbrug over het riviertje l’Armance.
We fietsen vanaf Migennes naar de groene oever van de Yonne en keren ons naar het zuiden, naar Auxerre. Het is nog geen 16u wanneer we de kathedraal van de stad zien en we weten dan al dat de stad ons zal bekoren. We logeren er in het Hotel Normandie.
Auxerre is een van de mooiste en vooral rustigste steden in Bourgogne. De fraaie stadhuisgevel, de 15de -eeuwse Tour de l’Horloge, de schitterende middeleeuwse kathedraal Saint-Etienne die tot de mooiste van Frankrijk wordt gerekend, … teveel om alles in de paar uren dat we in de stad blijven te bezoeken.
Het meest iconische plaatje van Auxerre schieten we bij het buitenrijden van de stad vanaf de Pont Paul Bert door onze camera te richten op de imposante Cathédrale Saint-Etienne. De brug verbindt de oevers Yonne die het departement zijn naam geeft. De Yonne zorgde eeuwenlang voor het transport van de wijnen naar Parijs tot aan de hofhouding van Versailles toe.
Het Canal du Nivernais, dat door sommige bronnen tot de mooiste van Europa wordt gerekend, volgt de Yonne en verbindt de Loire met de Seine. Het werd oorspronkelijk aangelegd om hout voor verwarming aan te voeren naar de Parijse regio. Later werd het een transportweg voor wijn, granen, steenkool en kalksteen. Tegenwoordig mag het kanaal enkel nog voor de pleziervaart gebruikt worden. Wij volgen de voie verte op de oever langs wijnbouwdorpen van het welvarend wijnbouwgebied de Auxerrois.
Binnen de Auxerrois zijn Irancy (met de beste wijnen) en Saint-Bris-le-Vineux de bekendste wijndorpen. Verder verwijderd van Auxerre tref je wijngaarden aan rondom de plaatsen Joigny, Tonnerre en Vézelay. Samen met de ‘Auxerrois’ vallen zij onder het wijndistrict ‘Grand Auxerrois’.
De Bourgognes, gemaakt van de vertrouwde pinot noir en chardonnay druiven, dragen de appellation régionale Bourgogne Côtes d’Auxerre. Wijn uit de dorpen Augy, Saint-Bris-le-Vineux, Quenne en Vincelottes doet met deze appellation mee.
Vanaf de laatste millenniumwisseling is de (Grand) Auxerrois weer booming. Het resulteerde onder meer in de toekenning van een drietal appellations villages: Irancy, Saint-Bris en Vézelay.
Over het algemeen zijn de Bourgognes rondom Auxerre prettig geprijsd, maar het volume is te klein om te kunnen concurreren met vooral de Mâconnais. Ze kunnen echter een goed alternatief zijn voor de steeds duurder wordende wijnen uit Chablis. Bron: blog van Miekel Corsten over “Wijn uit de Bourgogne”.
We verlaten de route tijdelijk voor een bezoekje aan Clavant, een wat groter middeleeuws vestingstadje. De donjon uit de 13de eeuw is het mooist bewaard gebleven. De donjon werd ooit gebruikt als cachot door de kanunniken van de kathedraal van Auxerre.
In een meander van de Yonne ligt hoog op de rotsen Mailly-le-Château. De grootste troef van het dorpje is het uitzicht over de vallei. We maken de omweg. De weg naar het dorp en het kasteel gaat over drie bruggen waarvan de laatste al dateert uit de 12de eeuw. Na een korte stevige klim krijgen we een prachtig uitzicht als beloning.
Rotsen zitten soms verscholen achter de bomen maar zijn alom aanwezig. De voie verte gaat zelfs onderlangs de Rochers du Saussois. Loodrechte kalkrotsen die tot 60 meter hoog zijn. Meanderend langs de Yonne fietsen we verder langs stille soms schilderachtige dorpjes tot we bij Clamecy zijn, ooit het belangrijkste centrum voor houttransporten langs het kanaal naar Parijs. Hier werden gekapte bomen uit de Morvan via het canal du Nivernais verzameld en in enorme vlotten door ‘flotteurs’ over de Yonne en de Seine naar Parijs gebracht. Daar werd het hout gebruikt voor verwarming. De laatste partij drijvende boomstammen arriveerde in 1923. Steenkool had inmiddels het hout vervangen.
Voor we vertrekken uit Clamecy, waar we logeerden in Hostellerie de la Poste, voorzien we ons eerst van het nodige proviand want volgens ons fietsrouteboekje volgt er voorbij Chevroches een lang traject langs onbenullige dorpjes zonder voorzieningen. Later zal blijken dat er meer dan voldoende (tijdelijk) aanbod is om iets te eten of te drinken en dat het “Frans” brood en de Franse kaas in de fietstas zijn blijven zitten tot op onze bestemming.
Bij de brug over het Canal du Nivernais die Flez-Cuzy met Tannay verbindt, kruisen we het pad van onze pelgimsroute naar Santiago uit 2013, de étappe tussen Vézelay en Pouilly s/Loire. Tannay ligt op de camino naar Compostela en is een oud Keltisch dorpje. Het ligt op iets meer dan 2 km van onze fietsroute en omdat we geen kans willen laten voorbijgaan om iets te kunnen drinken, wagen we ons aan het klimmetje op zoek naar een leuk terrasje. Het dorpje staat bekend voor zijn uitstekende wijn, maar daar zijn we nu nog niet aan toe. In een lange afdaling keren we terug naar het Canal du Nivernais.
De volgende kilometers gaat het ook voor ons langzaam klimmend door de beboste vallei van La Collancelle, naar de waterscheiding tussen het Seinebekken en het Loirebekken, één van de mooiste stukken van het Canal du Nivernais. We fietsen sluizen opwaarts (en amont) en de sluizen volgen elkaar steeds sneller op. Tussen het begin en het einde van de “sluizentrap” liggen over een afstand van slechts 3 km zelfs 16 sluizen en wordt een niveauverschil van 40 meter overbrugd. Schippers die dit kanaal bevaren moeten wel zeer geduldige mensen zijn. Stemmige sluiswachtershuisjes zorgen voor een aangename sfeer. Eén enkele keer zelfs met een kleurrijk terras én zeer lekkere koffie.
Bij het naderen van de waterscheiding kunnen wij niet fietsend door de smalle kanaaltunnel. Vanaf Port Brulé (op 285 meter hoogte ) liggen diep onder ons drie kanaaltunnels. Het bootverkeer in de smalle tunnels wordt er geregeld door verkeerslichten. De laatste mondt uit in het Etang de Baye. Het enige dat wij van de kanaaltunnels onder ons zien zijn enkele verluchtingstorens.
Dan volgt een 65km lange geleidelijke afdaling naar de Loire door een dunbevolkt gebied. We fietsen daarvan nog 15km tot Châtillon-en-Bazois en logeren er in de Chambre d’Hôtes van “le Couvent en Bazois”. De gastvrouw biedt ons ook een ‘Table d’Hôtes” aan, die we niet weigeren want in het dorpje is er verder niets, maar dan ook niets dan veel leegstand en verwaarloosde gebouwen, …
De eerstvolgende 12km volgt het kanaal de meanderende loop van de rivier de Aron terwijl wij rustig fietsen in een verlaten landschap … met heel af en toe een kasteel, ver weg.
In Cercy-la-Tour staat het witte beeld van de Notre-Dame du Nivernais hoog boven de huizen. Straatnamen zoals Rue du Calvaire en de 15% van de Rue d’Aron houden ons tegen om het hoger gelegen centrum op te zoeken. Het haventje ligt er verlaten en troosteloos bij. Wat een potentieel dat hier ongebruikt blijft liggen. Het ‘Café du Centre’, ligt 500 meter weg van het water langs de drukke autoweg. Gelukkig is er ook nog een kleine, niet eens volzette camping, om een hapje te eten.
In Champvert verlaten we het kanaal langs golvende wegen richting Devay. We klimmen naar 236 meter. Na Devay volgt de afdaling, het begin van een aangename tocht door het bocagelandschap van de Loirevallei. Hagen en heggen die groene landschappen omzomen. Twee keer krijgen we zicht op de sloom-stromende Loire. Bij Gannay s/Loire steken we de Loire over. We logeren in de Chambres d’hôtes van het Domaine Du Bourg, de combinatie van een camping, een gîte de vacances en een B&B. En er is een zwembad. De pizza moeten we bestellen bij de lokale pizzeria. Het is alweer eens iets anders.
Ontbijten doen we buiten op het terras van het domein. Een bescheiden ontbijt, maar de prijs die we betalen voor een nacht is ook niet veel. We klagen niet en genieten vooral van de sfeer buiten.
In Cronat begint de bewegwijzerde route naar Bourbon-Lancy. Deze fietsroute bij het Canal Lateral à la Loire in Bourgondië slingert tussen de glooiende heuvels van de Loire-vallei. De route golft op het ritme van boerderijen en weiden die worden aangeboden aan Charolais-koeien, bekend om hun mals, smakelijk vlees. Wij genieten van de mooie uitzichten op de Bourbon-bergen. Het blijft warm en dan is elke beklimming -hoe zacht ook- even tandenknarsen, maar het lukt wel.
Bourbon-Lancy is de ideale plek voor onze lunch …. op een bankje met een broodje en een drankje. Borvo (Bourbon) was de Keltische God van het water. “In Vino Veritas sed … in Aqua Sapientia”. Een fontein met daaronder het bordje dat het water niet drinkbaar is. Haha. De stad is nog steeds een kuuroord op het Bourgondische platteland, een middeleeuwse en bloemrijke stad met vakwerkhuizen, een kerk uit de 10e eeuw en een belforttoren (Tour de l’Horloge) uit de 14de eeuw.
De voie verte naar Gilly-sur-Loire loopt parallel met de D979 en volgt het beschutte tracé van een oude spoorbaan. Bij de brug over de Loire in Diou (waar de lokale brouwerij ‘Bourbonnaise’ van La Saint’Oy gevestigd is) kiezen we voor de comfortabele voie verte langs het Canal Latéral à La Loire. Dit parallelkanaal was nodig om de vaak onbetrouwbare waterstand van de Loire te vermijden. Le Pont Canal in Digoin is een aquaduct uit de 19de eeuw en de derde grootste van Frankrijk, na deze van Briare over de Loire en van Agen over de Garonne. Digoin zelf is al sinds de Romeinen beroemd om zijn keramiek. We logeren er in het Hotel Les Diligences.
In 1389 wijdde Filips de Stoute, Hertog van Bourgondië, deze stadspoort in. Aan zijn zijde stond zijn net 18 jaar oude zoon Jan, de latere Jan Zonder Vrees. De gaten voor de ketting van de ophaalbrug zijn nog aanwezig. Later werd dit belfort met een bijzonder uurwerk uitgerust. Ieder heel uur trekt de legendarische dorpsimbeciel, Le Beurdin, aan de koord om de klok te luiden en steekt tegelijk zijn tong uit naar de passanten.
Digoin verlaten we niet zonder eerst de bijzondere Romaans-Byzantijnse Notre-Dame de la Providence, de kerk dus, te bezoeken. Dat zou pas echt zonde zijn.
Het “Canal Latéral à La Loire”, heet aan de andere kant van de Pont Canal de Digoin, het “Canal du Centre” dat al sinds 1793 de Loire met de Saone verbindt.
We volgen het fietspad langs het kanaal tot bij de Pont de Saint Roch in Paray-le-Monial. Dit stadje is beroemd om zijn romaanse Basilique du Sacré-Coeur, het “hart” (zeg maar het wereldcentrum) van de verering van het “Heilig Hart”. De basiliek werd opgetrokken als abdijkerk naar het voorbeeld van deze van Cluny door de later heiligverklaarde abt van Cluny, Hugues de Semur. Ook het Maison Jayet (vandaag het stadhuis) met zijn renaissancegevel willen we gezien hebben.
Net buiten Paray, bij de Pont de Bord, komt ook de auto zich opdringen op ons pad langs het kanaal. Waar Luc Oteman van het fietsrouteboekje suggereert om het kanaal te blijven volgen op de D974 kiezen wij toch om het lastiger origineel te volgen, de uitgepijlde ‘Route de Bourgogne à Vélo”.
Margaretha Maria Alacoque was een kloosterzuster van de orde der Visitandines, die rond 1674 visioenen kreeg van Jezus met een van liefde brandend hart. Na de zaligverklaring van Alacoque in 1864 werd de verering van het H. Hart een religieuze trend. Zo verrees in Parijs de beroemde Sacré-Coeur en verhief Paus Pius IX in 1875 de abdijkerk van Paray-le-Monial tot basiliek. Jaarlijks trekken sindsdien veel pelgrims naar Paray.
We komen langs het Château de Digoine met zijn façades in twee verschillende stijlen al is dat moeilijk te zien zonder een ticket te betalen voor een bezoek aan het kasteel. De zuidelijke gevel is gebouwd in neoclassicistische stijl en de noordelijke in rococostijl. Even over het muurtje piepen en dan verder fietsen. We hebben geen tijd voorzien voor een degelijk bezoek aan dit ongetwijfeld mooi kasteel.
Na een bezoek aan een camping in Palinges, waar alleen iets te drinken valt en ook de uitbater ons aanraadt om het kanaal te blijven volgen, houden wij toch koppig vast aan het voorziene klimwerk. Wel zoeken we vruchteloos nog iets te eten in Génelard. Het kleine industriestadje kwam bij de wapenstilstand in 1940 op de demarcatielijn te liggen tussen het door de Duitsers bezette Frankrijk en het collaborerende Vichy-Frankrijk van maarschalk Pétain. Nu lijkt niemand er nog interesse in te hebben. Het is er doods, zoals in vele dorpen en kleine steden in Frankrijk. Gelukkig heeft Saint Vallier (op 8 km van onze bestemming) nog een bakker voor een belegd broodje en een bar voor paardenwedrennen voor een drankje. De honger is gestild en de dorst gelest en na een heel stevige klim bereiken we Montceau les Mines en het Hotel Nota Bene. Montceau is een voormalig kolenmijnstadje. Voor ons het einde van een etappe.
We logeerden langs het Canal du Centre en kunnen het kanaal meteen volgen langs de D974. Af en toe gedeeld verkeer, maar steeds meer langs ‘voies vertes’, zeg maar mooie rustige fietswegen.
Bij het Etang de Montchanin volgen we opnieuw de voie verte die eindigt bovenaan de “Echelle de 7 Ecluses” op een hoogte van 301 meter. Nog maar vier sluizen zorgen vandaag voor de overbrugging van het hoogteverschil, maar het gaat vlot naar beneden.
De voie verte door de Côtes Chalonnaise is mooi, heel mooi. Santenay is een aardig wijnstadje. Veel wijntoeristen verzamelen hier op het plein om te lunchen. Wij houden het bescheiden en stellen het wijndrinken nog wat uit. Boven de wijngaarden van de Côtes de Beaune steekt de 8 meter hoge Moulin Sorine uit die werd gebouwd rond 1830. Ook de bergtop van de Mont de Sène (521m) lonkt in de verte.
De Voie des Vignes loodst ons langs de glooiende hellingen van de Côtes d’Or, de gouden heuvels met enkele van de beste wijngaarden van de Côtes de Beaune: Chassagne-Montrachet en Puligny-Montrachet.
We fietsen in een indrukwekkend landschap van wijngaarden. Korte klimmetjes, vlakke stukjes en snelle afdalingen houden ons scherp. Halverwege de Voie des Vignes ligt Meursault. Op de Place de l’Hôtel de Ville staat een fontein met een bronzen figuur die een allegorie uitbeeldt van de wijnstok en de vier seizoenen. De geglazuurde dakpannen van het stadhuis zijn karakteristiek voor de regio. Het plein zelf was in 1966 het decor voor enkele opnames van La Grande Vadrouille met Louis de Funès en Bourvil.
Volnay en Pommard zijn de volgende wijndorpjes op onze route. De dorpjes van de Côtes de Beaune leveren een rits van goede premier cru’s die we onderweg moeilijk kunnen proeven. Hiervoor wachten we tot we in Beaune zijn, dé wijnhoofdstad van Bourgondië waar we ook de nacht gaan door brengen in Hôtel de France.
In Beaune bezoeken we het “Hospices de Beaune” van kanselier Rolin, die ik vooral ken van een schilderij van Van Eyck. Naast het gebouw met een immense en prachtige (gereconstrueerde) dakconstructie, de (gereconstrueerde) ziekenzaal en vooral het verhaal over Rolin en zijn vrouw, is er het nog indrukwekkender (gerestaureerde) schilderij van Rogier van der Weyden. In Beaune is er uiteraard nog meer te beleven maar ons verblijf is te kort. Toch nog meegeven dat we stellig de indruk hebben dat er een ‘horeca-probleem’ is in de regio, want ook hier was de vraag naar restaurants veel groter dan het aanbod. En een ‘tandje bijsteken’ is duidelijk geen Franse uitdrukking.
Bon! Van Beaune naar Dijon volgen we opnieuw rustige wegen door de immense wijngaarden van de Côtes de Nuits, genoemd naar Nuits-Saint-Georges en gaat het op en neer langs bekende en minder bekende wijndomeinen. Het is lunch-time als we in Nuits-St.-Georges ons pad verlaten om in de stad te pauzeren. De stad ligt langs de Meuzin, halfweg tussen Beaune en Dijon. Rond het met klimop begroeide belfort uit 1610 dat tevens een baken is voor de stad, laten we ons even verwennen met een lekkere en abundante salade. We verlaten de stad via de 13de-eeuwse Eglise St-Symphorien, een gave romaanse kerk.
Vanaf Nuits-St.-Georges worden we overrompeld met klinkende namen die wij vooral kennen van etiketten op wijnflessen met een behoorlijk prijskaartje: Vosne-Romanée, Vougeot, Gevrey-Chambertin, … Allemaal grote namen, maar kleine dorpjes. Allemaal zonder noemenswaardie horeca op een wijnbar na in Gevrey-Chambertin die ons geen niet-alcoholische drank wil of kan aanbieden. Frankrijk wil graag fietsers aantrekken, maar de Franse horeca sluit duidelijk niet aan bij de verlangens van dit soort clientèle.
Meer ontgoocheld zijn we wanneer we net voor Dijon in Chenôve bij de “Pressoirs des Ducs de Bourgogne” komen. “Gesloten” staat er op de deur. Achter de deur zouden er twee reusachtige persen moeten staan van de hertogen van Bourgondië die tussen 1404 en 1407 werden herbouwd in opdracht van Jan Zonder Vrees, Hertog van Bourgondië. Ze werkten zonder onderbreking tot 1926. Voor ons blijft de deur gesloten.
De hoogdagen van Dijon liggen in de 14de-15de eeuw toen Bourgondië ook het grootste deel van Vlaanderen en de Nederlanden omvatte. Het was de tijd van de Hertogen Filips de Stoute, Jan Zonder Vrees, Filips de Goede en Karel de Stoute. We zijn benieuwd.
Dijon, hoofdstad van de Côte d’Or, is voor velen de startplaats van deze route. Wij hebben ons getrakteerd met een rustdag, een dag zonder fietsen dus. We logeren twee nachten in het Hôtel des Halles.
Le Chartreuse van Champmol, gesticht door Filips de Stoute aan het einde van de 14e eeuw om de necropolis van de Hertogen van Bourgondië van de Valois-lijn te worden, was een wonderbaarlijk artistiek centrum waar Franse kunstenaars en kunstenaars uit het noorden samenwerkten. Het klooster, ontmanteld tijdens de Franse Revolutie, heeft twee belangrijke werken van de Vlaamse beeldhouwer Claus Sluter bewaard: het portaal van de kerk, waar Filips de Stoute en zijn vrouw Margaretha van Vlaanderen zijn afgebeeld en de Mozesput (le Puits de Moïse). De waterput is versierd met majestueuze beelden van koning David en Mozes en van de vier profeten: Jesaja, Daniël, Zacharias en Jeremia. De waterput werd gebouwd in het midden van het grote klooster. Opvallend realistisch illustreert dit meesterwerk van Sluter op briljante wijze de rijkdom en de finesse van de Bourgondisch-Vlaamse beeldhouwkunst uit het einde van de 14e eeuw.
We verlaten Dijon, maar niet zonder eerst langs la Chartreuse de Champmol te passeren. Op het terrein van een psychiatrische instelling liggen de enige restanten van het kartuizerklooster dat door Filips de Stoute in 1337 werd gesticht: de kapel en de Mozesput. Ik heb er steeds naar uitgekeken om deze historische plek eens te bezoeken. Maar wat een tegenvaller. Dat er niet veel te zien is, had ik al kunnen lezen, maar dat men zo weinig doet met wat er rest? Het lijkt wel of de Fransen een probleem hebben met de geschiedenis van de Bourgondiërs.
Na ons bezoek verlaten we de stad langs het Lac Kir dat het riviertje de Ouche voedt. Het fietspad voert ons langs het Canal de Bourgogne langzaam de stad uit. Wie kanaal zegt, zegt kunstwerken en er zijn er veel langs de 242 km van het Bourgondische kanaal: bruggen, sluizen, stuwmeren en het beroemde gewelf van Pouilly-en-Auxois, het hoogste punt voor een kanaal in Frankrijk. Begonnen onder Lodewijk XV en voltooid in 1832, slingert het kanaal zich als een lang lint door het landschap en is het een genot voor ons als fietsers.
Van de drukke stad gaat het nu langs kwasi uitgestorven dorpjes, steeds met het geluid van de nabije A38 op de achtergrond. Tot Pont d’Ouche volgen we het diep ingesneden en beboste dal van de Ouche, één van de mooie stukjes langs het Canal de Bourgogne.
De sluisjes langs het kanaal zijn voor sommige boten heel nauw. Zo smal dat een boot er zelfs geblokkeerd geraakt door een stuk hout dat tussen de boot en de sluis klemt. We kijken gespannen toe hoe de boot uit zijn benauwde positie wordt bevrijd. Een welgekomen afwisseling. Want een hele dag fietsen langs hetzelfde kanaal kan op den duur ook gaan vervelen. Bij Pont d’Ouche nemen we afscheid van het kleine riviertje dat zich afkeert van het kanaal.
Vanaf het jaagpad ziet het dorpje Châteauneuf eruit als een onneembare vesting hoog op een heuvel. We gaan de uitdaging aan en zetten ons aan een klim naar boven van 2km. Het maximum dat we met onze volgeladen trekkingfietsen aankunnen. Boven staan we oog in oog met een versterkte burcht uit de 12de-eeuw omgeven door even middeleeuwse huizen. Toch is alleen een terras met wat frisdrank wat ons boeit. Voor een bezoek aan het kasteel, dat deels aan renovatie toe is, maken we verder geen tijd. De afdaling is even hels, maar duurt veel minder lang.
Vandenesse-en-Auxois doet ons eraan denken dat we in een andere regio zijn beland. We naderen de waterscheiding tussen de Middellandse Zee en het stroomgebied van de Rhône en de Atlantische Oceaan. De sluizen op het kanaal volgen elkaar steeds sneller op tot iets voorbij het Bassin d’Escommes het kanaal plots onder de grond verdwijnt. De waterscheidingstunnel van Pouilly ligt op een hoogte van 378 meter, werd gegraven van 1826 tot 1832 en is meer dan 3km lang.
Wij gaan niet ondergronds, maar klimmen naar een hoogte van 425 meter waar we de A38 kruisen en fietsen langs de 32 luchtkokers van de tunnel. We staan op het dak van onze fietsroute. Daarna is het nog 2 km dalen tot in Pouilly-en-Auxois en we kunnen nakaarten over deze tocht in Hôtel de la Poste. Het kanaal ligt nog steeds onder ons.
We zijn Pouilly-en-Auxois nog niet buiten wanneer het kanaal terug aan de oppervlakte komt. Bij de haven staat het Centre d’Interprétation Cap Canal en de koepel, ontworpen door de Japanse architect Shigeru Ban, waaronder de allereerste elektrische sleepboot ligt die in de scheidingstunnel werd ingezet tussen 1893 en 1987. Wat de koepel zo bijzonder maakt dat een Japanner die moest ontwerpen, is voor ons een raadsel.
Het Middeleeuwse kasteel van Eguilly bekoort ons. Het kasteel is privé domein en zorgt enkel voor wat mooie plaatjes.
Het kanaal passeert langs drie “tranchées” (sleuven), waaronder de ‘Tranchée de Creusot”, 1500 meter lang, die in de rotsen moeizaam werd uitgehouwen door veroordeelden tussen 1820 en 1823. Het verval van het kanaal wordt stilaan zo groot – gelukkig voor ons sluis afwaarts – dat in de buurt van Marigny-le-Cahouët de sluizen elkaar in hoog tempo opvolgen. In de buurt zijn er ook enkele historische plaatsen zoals “Alésia” waar Julius Caesar in de 1ste eeuw v.o.t. mogelijks Vercingetorix heeft verslagen. Het is slechts 1,5 km van ons pad en we maken de omweg. Een museum over Romeinen en Galliërs boeit niet iedereen, maar voor geschiedenisliefhebbers loont de omweg wel de moeite.
Ook dichtbij maar toch te ver (11km enkel), ligt de beroemde Cisterciënzerabdij van Fontenay, de best bewaarde cisterciënzer abdij van Frankrijk die in 1118 door Bernardus van Clairvaux werd gesticht. Wij fietsen verder, genietend van het landschap, langs het jaagpad, naar het rustige Montbard -gelegen tussen het kanaal en het riviertje De Brenne- om er de nacht door te brengen in Hotel de l’Ecu.
“La Grande Forge de Buffon” is de historische industriële site van de grote smidse van (de Graaf) van Buffon. De smidse werd gebouwd tussen 1768 en 1772 om het Bourgondische ijzererts tot ijzer te smeden. De machines werden aangedreven op waterkracht door een watermolen die werd uitgegraven in een zijtak van de rivier de Armançon.
Veel kastelen, kerken, oude wasplaatsen liggen langs dit laatste traject van onze fietsreis. Iets voorbij het dorpje Buffon komen we bij de historische industriële site van “La Grande Forge de Buffon”.
Na ons bezoek fietsen we verder langs de voie verte en passeren bijna ongemerkt langs kleine dorpjes en langs de beboste kalkrotsen van Perrigny-s/Armançon. In Chassignelles ligt een mooie lavoir (wasplaats) bij het brugje aan het kanaal. Bij Ancy-le-Franc rijden we tot bij het prachtige kasteel in klassiek Italiaanse renaissancestijl. Voor een bezoek moeten we 1,5 uur voorzien en dat laat ons dagschema niet toe. We fietsen langs het bochtige kanaal en bij Tanlay steken we de brug over richting kasteel.
We moeten zeker eens terugkeren om al deze mooie kastelen te bezoeken. Nu zijn we blij met een terras, een lange lijst van Belgische bieren en een mooi zicht op een zijvleugel van het indrukwekkende kasteel van Tanlay.
Het is nog 12 km fietsen tot we opnieuw over de bruggen van Tonnerre over de Armançon fietsen en onze mooie fietsreis eindigt waar ze 12 dagen geleden begon. We fietsten 725 km vooral langs kanalen en overbrugden bijna ongemerkt toch nog 3000 hoogtemeters.
