In totaal is de ViaRhôna 1.165 km lang en loopt van de bron van de Rhône in de Zwitserse Alpen naar de monding aan de Middellandse Zee. 350 km fiets je in Zwitserland, 815 in Frankrijk. De route is erkend als grote Europese route onder de naam EuroVelo 17.
Gaandeweg fiets je langs vergezichten op de Alpen, terrassen met wijngaarden, geurige boomgaarden, Provençaalse landschappen en de vlaktes van de Camargue. Te midden van deze schitterende natuur liggen talloze dorpen en steden vol bezienswaardigheden. Op je fietstocht heb je misschien zin om even af te stappen in Lyon, Valence, Arles of Avignon om het historisch, bouwkundig en gastronomisch erfgoed van deze steden te leren kennen. Een route met steeds nieuwe verrassingen en elke dag een ander landschap.
Wij reden in 2019 de ViaRhôna in 11 etappes vanaf het meer van Genève (Lac Léman) tot aan de Middellandse Zee over een afstand van ongeveer 760km. We baseerden ons op de fietsgids van Luc Oteman "Fietsen over de ViaRhôna, van Genève naar de Middellandse Zee" (editie 2018). Dit is ons relaas, in een notedop.
De ViaRhôna is prima te doen voor iedereen. Je hoeft geen doorwinterde fietser te zijn voor dit avontuur: de meeste fietspaden zijn geschikt voor iedereen. De hele route is ook goed te rijden met een e-bike (elektrische fiets). Er zijn echter nog heel weinig oplaadpunten onderweg.
De afstanden van het routeoverzicht zijn de kilometers die we zelf hebben gereden, inclusief omleidingen of eigen ommetjes en kunnen dus afwijken van afstanden uit de gids of de gpx-bestanden. We zijn blij dat we ervoor gekozen hebben om de route van noord naar zuid te fietsen. Fietsers die de ViaRhôna andersom fietsen moeten vaak opboksen tegen een stevige noordenwind.
***** is een fietsreis die je zeker op je bucketlijst moet zetten
**** is een fietsreis die je fietsbelevingen goed kan aanvullen
*** is een fietsreis die zeer goed kan meevallen
** is een fietsreis die je kan maken maar wij hebben niet genoten
* is een fietsreis die je hier niet zal vinden
Wie de volledige route wilt rijden moet starten in Saint-Gingolph, op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland aan het Lac Léman, ook gekend als het meer van Genève. Hier start ook de GPX-route. De Rhône ontspringt uit de Rhônegletsjer aan de westkant van de Furkapass in het Zwitserse kanton Wallis op 2209 meter hoogte. Je kan de route ook gedeeltelijk fietsen en starten vanaf een plaats of stad die je best uitkomt zowel voor je heen- als voor je terugreis. Wij kozen voor Genève. Je kan naar Genève sporen, vliegen of rijden en dat maakt van deze stad een interessante startplaats.
We logeerden in Hotel Montana in Genève, dichtbij het station Cornavin, want we keren over 12 dagen met de trein terug. Vriendelijk personeel, maar geen fietsvriendelijk hotel. De fietsen mochten de nacht doorbrengen in de kelder van het hotel. Wij hadden dure kamers, zonder airco. Er zijn meer hotels in de buurt van het station in Genève. Misschien maakten we een verkeerde keuze?
We reden vandaag in de stad en ook daarbuiten enkele kilometers langs wegen, zonder echte fietspaden en … met auto’s die veel te snel rijden. Gelukkig was ongeveer 70% van de route én afwisselend én aangenaam om te fietsen. Op de landelijke paden was het echt genieten. Genieten van het landschap. Genieten van het rustig fietsen. De etappeafstand gaf ons ruim de tijd om enkele terrasjes te doen, onze dorst te lessen en onze drinkflessen te vullen.
Het was geen makkelijke eerste dag. De fietsgids had het voorspeld, de eerste dag zou de moeilijkste worden omwille van de verschillende, soms nogal nijdige, hellingen. Aan de andere kant hebben sommige vergezichten, het decor met de bergtoppen, de bergweiden en akkers, kortom hebben het fietsen in de buurt van de Alpen, altijd iets magisch voor ons plattelanders.
Al sinds de Griekse en Romeinse tijd vormt deze vallei en vooral de Rhône zelf, een ware transportader voor goederen en personen. Het was de hoofdas waarlangs de Romeinse beschaving zich noordwaarts uitbreidde en de economische ontwikkeling vorm kreeg. Om de uiterste grenzen van het Romeinse Rijk te bereiken, werden ook zijrivieren van de Rhône benut zoals de Saône en met een overbrugging over land, ook rivieren als de Seine. Belangrijke Romeinse nederzettingen langs de Rhône kwamen tot bloei in Arles, Vienne en Lyon.
Eeuwenlang, vanaf de Romeinse tijd tot 1830, geschiedde het vervoer over water met trekschuiten die vanaf jaagpaden op beide oevers werden voortgetrokken. Vanaf de 15de eeuw namen paarden de rol van de slaven (later arbeiders) over. In 1830 kwam met de stoomboot een einde aan de trekschuit en nog eens 30 jaar later werd de stoomboot door de trein opzij geschoven. Met de toename van het spoorverkeer waren steeds meer bruggen nodig. Anno 2017 waren er dat 116 waarvan 16 in combinatie met een stuw, waterkrachtcentrale of sluizencomplex.
Bron: fietsgids ReCreatief Fietsen I “Fietsen over de ViaRhôna“, Luc Oteman, editie 2018
Het ontbijt in Hotel Beau Séjour was met zicht op de Rhône. Het beloofde warm te worden, al klinkt dit zo ongeloofwaardig wanneer je om 9u30 klaar staat bij een nog koele ochtendstond.
Veel gefietst langs brede fietspaden, langs de rivier en door de velden. We waren amper vertrokken of we kregen het gezelschap van ‘la Montagne du Grand Colombier’, een col met een stamboom uit de Tour de France. In de buurt van Culoz, waar de fietstoeristen hun klim van de grote col starten, zijn we iets gaan drinken, maar een omweg leek het ons achteraf niet waard. Het vakantievriendelijke Chanaz was zeker een betere keuze geweest voor een pauze. Een mooie vakantieplek waar vakantiegangers genieten van het kanovaren, de fietskarren, de fietsbootjes en … de terrasjes.
Lunchen bij de camping le Lac du Lit du Roi en pootje baden in het meer als verfrissing. We zijn in het Departement van de Savoie en dan denk ik aan wintersporten. Vandaag was het moeilijk te vatten dat het hier ook koud kan zijn. De temperatuur steeg tot bijna 40° zonder veel terrasjes in de buurt. Veel water gedronken uit de drinkflessen, die we zelfs moesten bijvullen bij vriendelijke particulieren.
In Evieu hebben we de fietsroute tijdelijk verlaten om te overnachten en te dineren in een oude herberg, Le Relais des Vieilles Postes in Les Avenières, een herberg die al bestond in de tijd van Napoleon.
Het ontbijt in Le Relais des Vieilles Postes was hartelijk en basic. We zijn met een goed gevoel vertrokken, vroeg want het zou nog warmer worden dan gisteren.
De rit liep grotendeels over lekker bollende fietspaden voor de helft in de schaduw van de bomen. Ook al was de Rhône maar voor een deel ons fietsdecor, de rit was goed gevarieerd en aangenaam om te fietsen. Over Le Pont de Groslée, een monumentale stalen hangbrug van 177m, hebben we de Rhône een eerste keer gekruist richting Morestel, de hoofdplaats van het fraaie le Pays des Couleurs. De streek, zeer geliefd bij 19de eeuwse schilders, is rijk bebost en doorspekt met riviertjes en meertjes.
Een pizzarestaurant met een gekoelde eetzaal heeft voor een belangrijke afkoeling gezorgd op de middag. Dat mensen afkoeling zoeken, was ook te merken aan de Blauwe Lagune. Veel volk in het zwembad. Twee vrouwelijke collega-fietsers riskeerden zich zelfs een duik in de rivier. Wat verderop waren kinderen aan het genieten van een zone voor rivierrafting op de Rhône ter hoogte van Sault-Brenaz.
Een mooi fietspad op de kade tot aan de brug bij Lagnieu en een zicht op de mooie kastelen van Vertrieu betekenden het einde van een mooie fietsetappe. Wie zou durven denken dat we bij de buren van het kasteel zouden overnachten, in het prachtige Relais du Destin.
Ons logies in Relais du Destin was bijna koninklijk. Het ontbijt was aan de sobere kant. Kleine ontbijtkoekjes en vooral de geroosterde schijfjes ‘pain français’ staken fel af tegen de grandeur van de ontbijtruimte. De gastheer wou nog een foto voor het vertrek en met een nieuwe hittedag in het verschiet waren we terug vroeg op pad.
De Via Rhôna is nog niet over de volle lengte gerealiseerd. Vandaag reden we grote delen op een nog provisoire route. Provisoir wil zeggen dat we langs soms drukke autoroutes fietsten, vaak zonder fietspaden met zeer gehaaste chauffeurs voor wie het leven ‘als God in Frankrijk’ geen betekenis heeft. Soms langs onverharde (wandel)paden.
Op hete dagen zoek je verkoeling. Bij een fris glas cola, dat ik anders nooit zou drinken, in de koelte van een winkel of onder de waterstraal van een veldsproei-installatie die we in koelere tijden vooral zouden mijden.
Na wat vervelende kilometers langs drukke D-wegen zochten we een plek om te lunchen. In “Les Voiles du Grand Large”, een camping in Meyzieu aan het meer van Le Grand Large, werden onze stoutste verwachtingen overtroffen. Dit is geen camping-cantina, maar een luxe restaurant.
Onze fietsen hadden te lang op ons moeten wachten met een lekke achterband als gevolg. Een nieuwe band gestoken en de resterende 20km afgelegd in een verzengende hitte. Gelukkig was het, de laatste 15 km naar Lyon langs de Rhône en door het park van “La Tête d’Or”, zeer aangenaam fietsen. De kades langs de Rhône zijn verbreed en voorbehouden aan fietsers, joggers en wandelaars. We reden langs statige panden, imposante bruggen en tal van tot restaurant of café verbouwde schuiten tot bij ons hotel … mét airco.
Ons Okko-hotel in Lyon had iets trendy en het hotelpubliek heeft dit gevoel alleen bevestigd. Lyon is een citytrip waard. We moeten nog eens terugkeren want wij hebben enkel de boord van de Rhône gezien, vanop de kade bij “Volle Petrol”, waar men voor ons onbekende Belgische biertjes aanbiedt zoals ‘De Dochter van de Korenaar’ van de gelijknamige brouwerij uit Baarle-Hertog.
Onze fietsgids had ons verwittigd, het buitenrijden van Lyon zou geen pleziertje worden. De gids raadt zijn lezers zelfs aan om hiervoor de trein te nemen. We zijn ervaren fietsers en hebben het advies niet gevolgd. Gelukkig, want de eerste kilometers langs de kade met de passage aan het Musée des Confluences, zou ik niet graag gemist hebben. Eens buiten Lyon zaten we op de ‘route provisoire’ langs Franse D-wegen, soms met en meestal zonder fietspad. Maar niet overdreven druk. Niet extreem gevaarlijk.
In Vienne hebben we geluncht, de kathedraal bezocht waar Gui de Bourgogne in 1060 tot Paus Calixtus II werd gewijd en een ommetje gemaakt naar de verrassend gave Romeinse tempel gewijd aan Keizer Augustus (27vc-14nc). Een stad met een geschiedenis, dat is klaar.
Onze etappe eindigde in Roussillon. Hiervoor zijn we van de Rhôneboorden moeten wegrijden. Overnachting vinden in deze regio, in het hoogseizoen, is niet makkelijk. Zelfs niet toen ik deze fietsreis maanden geleden heb voorbereid. De hoteluitbater van Hotel Médicis vertelde ons dat hij dagelijks meerdere reizigers moet teleurstellen. Je moet dan maar eens met de fiets onderweg zijn.
Tussen Vienne en Avignon strekt de appellation Côtes du Rhône zich aan weerszijden van de Rhône uit over 250 gemeenten en 6 departementen: Loire, Rhône, Ardèche, Drôme, Vaucluse en Gard. De wijnbouw neemt gestaag uitbreiding en heeft zich ontwikkeld ten koste van traditionele teelten zoals olijven en fruitbomen.
De Rhône wijnen kan men opdelen in vier categorieën: de AOC Côtes du Rhône, de AOC Côtes du Rhône Villages, de Cru’s en de jeunes appellations. De laatste leveren meestal de eenvoudigste wijnen, gevolgd door de Côtes du Rhône en Côtes du Rhône Villages. De allerbeste wijnen zijn afkomstig van de Cru’s. Een aparte categorie vormen de jonge primeurwijnen die vanaf de derde donderdag in november verkocht mogen worden.
Verder worden ook de appellations du Diois, Costières de Nîmes, Coteaux de Pierrevert , Coteaux du Tricastin, Côtes du Lubéron, Côtes du Ventoux en Côtes du Vivarais als Rhône wijnen aanzien. Zij vormen de zogenaamde Jeunes appellations.
De Vins Doux Naturels zijn: Muscat Beaumes-de-Venise en Rasteau.
Bron: Wijnkennis
Er was regen en onweer voorspeld dus zijn we ook vandaag wat vroeger vertrokken om het onweer voor te blijven. Gisteren hebben we al een voorproefje gekregen tijdens ons dineetje bij Don Rocco. Een hevig onweer deed de gasten naar binnen vluchten. Vanochtend was het dus een stuk koeler dan de voorbije dagen. Met frisse moed hebben we onze fietsen opgetuigd en na twee pogingen het goede pad gevonden.
Een mooier, maar langer, pad zou ons in St. Rambert-d’Albon opnieuw doen aansluiten op de Rhôneroute. Een etappe op de oever van de Rhône van begin tot het einde. Met lange trajecten op de “voies vertes”, de Franse trage wegen voor niet-gemotoriseerd verkeer. Zalig fietsen en de paar druppels die onderweg gevallen zijn, hebben de grond amper geraakt en ons nooit gestoord. Schitterend fietsweer zodat we ook minder beroep moesten doen op onze drinkflessen. En met toelating, wat laaghangend fruit konden plukken als versnapering.
Over de Rhône liggen mooie bruggen zoals de brug van Andacette naar Andance en de fiets- en voetgangersbrug van Tournon-sur-Rhône naar Tain-l’Hermitage. Een minder opvallende brug is de Pont d’Isère over de Isère die bij La Roche-de-Glun in de Rhône uitmondt. Met nog 10km voor de boeg werd vanaf deze brug, bij de monding van de Isère, het tempo verhoogd. Dreigende onweerswolken toonden zich boven de bergen en plots werden zadel- en spierpijnen draaglijker en werd volledig gefocust op een droge aankomst in Hotel Atrium in Valence.
Valence is een fietsstad. Fietsers kunnen gebruik maken van de rijstroken die ook voor stadsbussen zijn voorbehouden. We hebben Valence verlaten via het Parc Jouvet en het panoramaterras boven dit park en kwamen op een schitterend breed fietspad langs de Rhône. De etappe vandaag voerde ons de hele dag afwisselend over ‘voies vertes’ en autoluwe straten waarbij de Rhône nooit lang uit beeld is gebleven.
Het was zondag en dus waren er meer fietsers onderweg. Wielertoeristen en ook fietsers met bepakte fietsen. We werden gevolgd door een zingende fietser bepakt met platiczakken, draagtas, losse kleding en een boodschappenmand vol met waterflessen. Ook een groep van “Down the road” in gele hesjes volgde ons een eind. Twee begeleiders en enkele jongeren met het syndroom van Down op een 5-daagse fietsuitstap. Een korte babbel onderweg doet ons onze ongemakjes snel vergeten.
Bij Rochemaure geven de restanten van een feodaal fort hoog op de rotsen het stadje een middeleeuwse allure. De apotheose van de dag was echter de passage over de zwevende hangbrug, de Passerelle Himalayenne, net voor Montélimar, de bakermat van de nougat.
Wij hebben hier in Montélimar de dag afgesloten bij een Grignan-les-Adhémar, een rode wijn uit de zuidelijke Rhônestreek. Het middeleeuwse kasteel bij Rochemaure behoorde lang toe aan een tak van de familie Adhémar die op deze berg de scepter heeft gezwaaid. Mont Adhémar, de berg van Adhémar, verbasterde stilaan naar Montélimar. Vannacht slapen we in Hotel Le Printemps. Morgen rijden we verder.
Een hele etappe over de voies vertes en autoluwe wegen. Heerlijk fietsen. Meestal in beboste gebieden, met veel schaduw. Waar de Via Rhôna gerealiseerd is, liggen brede en vrij liggende fietspaden. Hiermee kan Frankrijk concurreren met de beste fietslanden. Schitterende fietswegen, hier en daar afgebakend met houten palen, mooi geasfalteerd, degelijk bewegwijzerd en goed leesbaar op kruispunten, dat is waar elke fietser van droomt.
Gisteren nog over de hangbrug van Rochemaure gereden, vandaag over de 919m lange brug met 25 bogen van Pont St. Esprit, de brug van de Heilige Geest. Een monumentale brug en de oudste van alle Rhônebruggen die de Languedoc met de Provence verbinden. Ze werd gebouwd tussen 1265 en 1309 en dateert dus uit de tijd van de Guldensporenslag! De brug zou gebouwd zijn door de hospitaalridders ten behoeve van de pelgrims naar Compostela. We zijn hier op het kruispunt van vier departementen Gard, Vaucluse, Drôme en Ardèche.
Caderousse is een ministadje dat sinds 1856 volledig is ommuurd door een drie meter hoge muur om de stad tegen de periodieke overstromingen van de Rhône te beschermen. Er zijn slechts twee toegangspoorten. Bij aankomst leek de stad verlaten. De gastheer van onze chambre & table d’hôtes ‘Bastide La Buissière’ zag ons al bij de poort staan wachten. Een leuke, excentrieke man, die ons eerst zijn 2 kamers wil laten zien om ons zelf te laten kiezen tussen de kamer van Marie-Antoinette of de kamer van De Markies. We zijn in een 18de eeuws pand beland, ingericht met respect voor het verleden.
Na een ontbijt onder de uitgebloeide blauwe regen en een hartelijk afscheid van Pierre Francois, onze gastheer, loodst onze gps ons snel van Caderousse naar de Rhône en de Rhônebrug. De Via Rhôna is hier nog provisoir. De eerste kilometers lopen over versleten asfalt of onverharde dolomietpaden.
De entree van de pausenstad Avignon gaat over de brug Edouard Daladier. Het Palais des Papes vormt vanop de brug, samen met de ‘Pont d’Avignon’ (le Pont Saint Bénézet), de skyline van de stad, terwijl in de verte de Mont Ventoux de ’top blijft opsteken’. Lang willen we hier niet blijven, want té druk. Eens over de brug van Aramon volgt ons routeboek een minder drukke, maar eentonige, D-weg naar Tarascon.
Het is zengend heet. Wanneer we bij Vallabrèques, door een gebrek aan horeca, een plas- en drinkbusstop inlassen in de schaduw van enkele bomen, worden we opgeschrikt door het geronk van zware vliegtuigmotoren. Vijf Canadairs, brandbestrijdingsvliegtuigen, vliegen boven onze hoofden om water te scheppen uit de Rhône. In de verte zien we de rookpluimen van een grote brand, een bosbrand blijkt later. Bij de camping van Vallabrèques, op de oever van de Rhône, kunnen we frisdrank kopen en lukt het om de hulpactie van de Canadairs van dichtbij te volgen. We kunnen beelden maken van hun scheervlucht over het water die in enkele seconden tijd het laadruim van de vliegtuigen met meer dan 5000 liter water vult. De saaiste kilometers van deze fietsreis worden zo op een spectaculaire wijze onderbroken.
We zijn in Tarascon en logeren in Hotel de Provence. De stad is ‘s avonds al even saai als de etappe van vandaag. Gelukkig kregen we vanochtend van Pierre François een restauranttip om tegen een lage prijs uitstekend te eten.
We verlaten Tarascon langs een van Frankrijks mooiste kastelen en volgen landelijke wegen met wuivend suikerriet. De wind zit gunstig zolang we in zuidelijke richting rijden, tot Arles.
Via een monumentale hangbrug over de Petit Rhône komen we in Trinquetaille. We rijden dwars door het centrum en nemen de Pont de Trinquetaille die in 1888 door Vincent van Gogh op doek werd vereeuwigd en fietsen Arles binnen. De obelisk met de waterspuwende sculpturen, het halfronde antieke theater, het ovale amfitheater, zijn allemaal overblijfselen van een oude Romeinse cultuur. Schitterend werelderfgoed dat nog steeds de sfeer en het succes van de stad mee bepalen.
Vanaf Arles volgen we de Chemin d’Arles, een stukje van de oude pelgrimsweg naar Compostela. Over verkeersluwe wegen door een fraai stukje Camargue met landerijen, zwarte Camargue stieren, rijstvelden en rietmoerassen. In St.Gilles lunchen we langs de gezellige kade bij de jachthaven aan het ‘Canal du Rhône à Sète’ bij restaurant Pizzeria Chez Tony. Na onze lunch bezoeken we de crypte en de abdijkerk van Sint Aegidius. De kerk werd tijdens de godsdienstoorlogen tussen 1562 en 1622 gedeeltelijk verwoest en slechts voor de helft hersteld. De monumentale romaanse façade is hét visitekaartje van deze kleine stad in de Camargue.
We rijden in een 5km lang, recht pad dwars door het ‘Réserve Naturelle de Scamandre’ tot Gallician en vandaar in een rechte lijn van meer dan 10km langs het ‘Canal du Rhône à Sète’ tot bij de Tour Carbonnière. Deze massieve vierkante toren werd gebouwd tegelijkertijd met de omwalling van Aigues-Mortes. Wij logeren net buiten de stad in Hotel Canal, maar dineren in het centrum op het gezellige, beschaduwde Place St.Louis onder het goedkeurend oog van Lodewijk de Heilige (1214-1270).
De Rhône mondt uit in de Middellandse zee in Port-St-Louis-du-Rhône, maar deze havenplaats heeft geen station. Wij rijden daarom richting Sète en volgen vandaag de hele dag het “Canal du Rhône à Sète”. We kunnen de rit makkelijk samenvatten want 50km rechtdoor rijden, levert weinig inspiratie voor een uitgebreid verslag.
De onverharde fietspaden langs het kanaal tussen Aigues-Mortes en Vic-la-Gardiole zijn nauwelijks geschikt voor goed geladen trekkingfietsen. Je moet teveel aandacht geven aan de stenen op het pad, dat je de pracht van de natuur niet meer kunt zien.
Wanneer je links en rechts alleen water ziet, is er weinig kans op een terras. Zelfs geen boom met een beetje schaduw. In het ooit mondaine Carnon-plage, na 15km, hebben we een cola-pauze kunnen houden en dan was het rijden tot Frontignan-plage, 27km verder, om te lunchen. Een zeer volkse plage, zo leek het, waar we in een zeer eenvoudige ’tent’ een overheerlijke salade hebben gegeten.
Het stukje natuur waarin we hebben gereden is buitengewoon mooi, maar van de beloofde duizenden flamingo’s hebben we er geen enkele gezien. De foute plek of het verkeerde moment?
Bij onze aankomst in Hotel Le National in Sète hebben we bijna 760km op de teller en zijn we op onze eindbestemming. Morgen rijden we met de trein terug naar Genève waar deze zeer mooie fietsreis 11 etappes geleden begon.
