PLUSPUNTEN
- De mooie fietspaden over Scheldeoevers en door -meersen
- Het aangename centrum van Gavere
- Het gezellige dorpsplein van Zwijnaarde
- Enkele mooie historische relicten
Op deze eerste van de 3 Scheldevallei fietsroutes ten zuiden van Gent verken je verschillende natuurgebieden die samen de Scheldemeersen vormen.
In deze groene long tussen Zwijnaarde en Gavere fiets je langs oude afgesneden Scheldemeanders, natte weide- en hooilanden, grachten omzoomd door knotwilgen, over onverharde paden en landweggetjes.
Af en toe volg je de icoonroute langs de Schelde, heel vaak duik je ook de vallei en de meersen in.
De route is uitgepijld met zeshoekige bordjes.
Bron: Toerisme Oost-Vlaanderen, Routen, Scheldevalleiroute #1
Voor wie niet de volledige Schelderoute (icoonroute) wil of kan fietsen is dit een mooi alternatief, een fietsroute in een lus die je terug naar je startplaats brengt. Zo zijn er langs de Schelde nog lusvormige fietsroutes die je eventueel kunt combineren. Het is uiteraard fietsen langs een rivier en door meersen, met enkel Gavere en in mindere mate Zwijnaarde als versteende afwisseling. Wie van natuur houdt kan hier volop genieten. De route is vlak met een paar hellingen.
Rond het keerpunt in Gavere moet je over enkele stukken met drukker verkeer. Het tweede deel is ook minder afwisselend waardoor het misschien na 15 km kan gaan vervelen. Hou er ook rekening mee dat de startinfo op het kaartje en de GPX van "Routen" niet overeenstemmen.
Zoek je de betekenis van de sterretjes?
Je vindt de uitleg bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
Zowel Zwijnaarde in het noorden als Gavere in het zuiden zijn uitstekende startplaatsen. Beide hebben gezellige terrassen en kunnen ook als pauzeplek halfweg dienen.
De bladeren vallen van de bomen. Het is een zonnige herfstdag zonder veel wind. De dagen zijn wat korter en dan kies ik voor een kortere fietstocht. Deze keer langs de Schelde. Ik parkeer de auto aan de Joachim Schayckstraat in Zwijnaarde, vlakbij het centrum van dit landelijke dorp van de Gentse rand.
Onder de E40 en over de lange Scheldebrug -over de Schelde zelf en haar Tijarm- duiken we al meteen de Merelbeekse Scheldemeersen in, een open en weids natuurgebied en een paradijs voor verschillende vogelsoorten.
De Tijarm is het meest stroomopwaartse deel van de Schelde tot waar de getijden doordringen, vandaar ook de ietwat aparte naam. Het is de nog oorspronkelijke loop van de meanderende Bovenschelde, vooraleer deze werd rechtgetrokken met het Kanaal van Zwijnaarde. De originele loop van de rivier werd nooit gedempt of afgesloten, waardoor het Eilandje van Zwijnaarde ontstond.
Meersen zijn vlakke landschappen met populierenrijen, knotwilgen, dijken, paden, solitaire loofbomen, poelen, enz.
Vóór de industriële revolutie (2de helft van de 19de eeuw) was er in de Scheldemeersen een grote agrarische bedrijvigheid. Tijdens de industriële revolutie onderging de vallei een grondige metamorfose. Men begon met de ontginning van de kleiige gronden. De zogenaamde ‘scheldesteen’ werd in de plaatselijke veldovens gebakken. Na 1900 doofde de baksteenindustrie uit wegens een gebrek aan grondstoffen.
Bij een oude Scheldemeander, op een hoger gelegen deel van de Scheldemeersen, staat een Sint-Elooiskapel. Men vermoedt dat de kapel ter ere van Sint-Elooi al in de 12-13de eeuw werd gebouwd. Of ten minste een oudere versie van deze kapel die in 1927 eerherstel kreeg en in 1992 grondig werd gerestaureerd. De kapel had dan al dienstgedaan als kolenkot en andere minder religieuze bestemmingen gekregen. De populariteit van Sint-Elooi als behoeder tegen pest en andere besmettelijke ziektes heeft met de komst van de wetenschap veel aan belang verloren. Wij kennen Sint-Elooi vandaag vooral als de patroonheilige van de smeden en nog beter van de metaalbewerkers.
Het Natuurreservaat de Putten maakt deel uit van de Scheldemeersen. De Putten ontstonden door het “uitbrikken” van klei, het uitgraven van klei voor bakstenen. Deze “scheldesteen” bakte men ter plaatse in kleine ovens.
Later ontwikkelde zich hier een moerassig gebied waar luciferfabrieken van Geraardsbergen populieren aanplantten. Nu vinden we hier vooral vochtige hooilanden, meersen, moerassen en broekbos. Ik fiets hier zowaar tussen de Konikpaarden en Exmoorpony’s die dit gebied begrazen.
Hoewel de Stenen Molen in Melsen sterk vervallen is, torent de hoge molenromp nog als een baken uit boven het valleilandschap van de Schelde. Of hier ooit nog wieken zullen draaien valt sterk te betwijfelen.
Melsen, Vurste en Semmerzake zijn dorpjes tussen de Scheldemeersen waar ik met wat geluk ook nog een dorpscafé vind. Ik moet daarvoor wel de knooppuntenroute verlaten. Dat moet niet als je kunt wachten tot in Gavere. Via de smalle Sint-Rochuswegel kom ik in het centrum. Aan het mooie marktplein werd bij mijn passage (oktober 2022) nog hard gewerkt. Aan de rand van het dorp vind ik koffiehuis De Pourcq en de vitrine nodigt uit voor een koffie en een gebakje van de gelijknamige bakkerij.
Als ik Gaverebrug over ben, duurt het even voor ik opnieuw bij de mooie Scheldeoever kom. Ik volg die tot aan knooppunt 40 waar ik van de ene oude Scheldearm naar de andere fiets. Voor de scheepvaart werd de meanderende Schelde hier rechtgetrokken. Een geluk voor de vissers die er enkele mooie viszones aan overhouden. Ik hou even halt bij de steen die de profrenner Wouter Weylandt herdenkt, overleden bij een val in de Giro in 2011.
Bij de laatste geamputeerde meander steek ik nog eenmaal de meersen over. Meersen met wijngaarden van Wijndomein Waes die hier Vlaamse Landwijn maakt. Ik fiets nu tot aan die andere harde ingreep in de natuur, die van de E40. Gelukkig dan weer voor mij, want ook ik kwam met de wagen naar het mooie dorp van Zwijnaarde.
