PLUSPUNTEN
- Het wijndomein Ten Kapittelberg
- De prachtige bospaden
- De Abdij van Tongerlo
- Het fietspad op de oude spoorlijn L29
Westerlo wordt de 'Parel der Zuiderkempen' genoemd vooral vanwege zijn vele goedbewaarde bosgebieden, een erfenis van de adellijke familie de Merode. Aan de rand van de Hertbergse bossen gedijt, ondanks de schrale, zanderige bodem, wijndomein Kapittelberg.
In het tweede deel van de fietstocht pedaleer je over een oud spoorwegpad richting Olen om via de abdij van Tongerlo te eindigen op het driehoekige, Frankische dorpsplein van Westerlo.
In de Zuiderkempen is het mooi fietsen in een groene en bosrijke omgeving. Langs de meestal rustige fietspaden is het makkelijk en veilig fietsen. Ook in groep. Heel wat stukjes onverhard, maar altijd goed berijdbaar. De regio is moeilijk bereikbaar met de trein. Een passage langs de abdij van Tongerlo is een must voor al wie de stilte liefheeft. Het is me totaal niet duidelijk geworden waarom de naam van de route naar een alcoholarme “radler” verwijst wanneer het abdijbier van Tongerlo zo aanwezig is.
Zoek je de betekenis van de sterretjes?
Je vindt de uitleg bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
De route start op het marktplein van Westerlo.
Je kunt ook starten in Herentals aan het station. Hou er dan rekening mee dat de route 11km langer wordt en je 57km zult moeten fietsen. Rij van het station naar knooppunt 12 en vervolg via knooppunt 62 naar 65 en 68 waar je de route oppikt. Na 50km ben je bij knooppunt 66 waar je de route verlaat en verder rijdt naar knooppunt 43 > 60 > 12 en opnieuw naar het station van Herentals. Gebruik je een GPS dan heeft Genieten op 2 Wielen voor jou deze extraatjes in het GPX-bestand opgenomen.
Het marktplein van Westerlo heeft de vorm van een langgerekte driehoek. Deze typische pleinvorm die in heel veel Kempense dorpen voorkomt, wijst op een nederzetting van Frankische oorsprong.
Rondom het marktplein staan nog een aantal statige imposante burgerwoningen. Op het marktplein staat het witmarmeren monument van graaf Henri de Merode. Henri Charles Marie Ghislain graaf de Merode (Parijs, 28 december 1856 – Lausanne, 13 juli 1908), was een Belgisch diplomaat, grootgrondbezitter en burgemeester van Westerlo.
We “groeten” de Sint-Lambertuskerk en verlaten het centrum via de Rietstraat. Het pad door het bos herinnert ons meteen aan de erfenis van de familie de Merode, maar het kasteel zelf blijft verborgen achter de hoge bomen. Het kasteel is een privéwoonst en is daarom slechts af en toe open voor een cultureel evenement met het brede publiek als doelgroep.
Het pronkstuk van het marktplein is ongetwijfeld de marktlinde die rond 1630 werd aangeplant. De linde heeft een stamomtrek van ongeveer 3,9 meter en de kruin heeft een doorsnede van ongeveer 18 meter. In 1872 plaatste men een gietijzeren onderstel om de brede kruin te ondersteunen. Bron: Gemeente Westerlo.
Waar we de Grote Nete oversteken, vinden we het Trammeke. Het Trammeke is een oude, unieke mobiele dam op de Grote Nete. Met het Trammeke kon het waterpeil van de Grote Nete geregeld worden om de aanpalende landbouwgronden te irrigeren. Het stuwsysteem is nog grotendeels intact. Het werd in 1999 geklasseerd als industrieel, archeologisch monument.
In het gehucht Bergom gaat het lichtjes bergop tot we op de Diestsebaan zijn. We rijden langs het domein Hertberg, een boscomplex dat deel uitmaakt van de voormalige Merodebossen. Het is een mooi wandelgebied dat zijn naam dankt aan de meer dan 30 m hoge Hertberg, een ijzerzandsteenheuvel.
We lunchen in de taverne Mie Maan aan knooppunt 88 bij een Gageleer, een biologisch streekbiertje. Mie Maan is een zelfbedieningszaak waar fietsers welkom zijn. De naam verwijst naar Marie van boerderij De Halve Maan. Marie had een herberg en een winkeltje aan het kruispunt. De boeren uit de omgeving brachten hun boter en eieren naar het winkeltje van Marie ‘van De Halve Maan’ en kreeg als snel de bijnaam Mie Maan.
Amper 6 km van de abdij van Averbode en 7 km van de abdij van Tongerlo leverde de wijnheuvel “Aen het Kapittel” in de 15de en 16de eeuw de miswijn voor de abdijen en de notabelen. De naam “Aen het Kapittel” laat een historische verbondenheid met beide abdijen vermoeden. Hier wordt de Witte Kapittel en het Edelrood gebotteld. Tijdens de 1ste Wereldoorlog werd de Kapittelhoeve in brand gestoken en de toenmalige eigenaar-bewoner Louis Bruyninckx (bijgenaamd “De Witte Kapittel”) gefusilleerd. De “Witte” is in de Kempen de bijnaam voor “Louis”, denk maar aan de “Witte van Zichem”. Het witte edele vocht kreeg dan ook de naam van de laatste bewoner van deze Kapittelhoeve. Bron: Wijndomein & Landgoed Ten Kapittelberg.
Via het Veerlepad rijden we langzaam de heuvelkam op die de historische scheidingslijn vormt tussen het “Land van Aerschot” en het “Markiezaat Westerloo”. Hier gaan ook de Kempen over in het Hageland.
In een bevallige landschapsplooi merken we links het wijndomein “Ten Kapittelberg”. Op het terras van deze oude typische Kempische hoeve proeven we de oogst uit eerste hand. Lekker en dus gaat er ook een fles mee in onze fietszak. De Kapittelberg (32m hoog) is ten noorden en ten oosten door een woudgordel afgeschermd. De zuiderflank is beplant met 14.000 wijnranken en deint uit in een groene vallei waar de natuur nog echt is en waar het landschap tot stilte dwingt. Dit Zuid-Kempens tafereel kan er 300 jaar geleden niet veel anders hebben uitgezien.
We komen in het gehucht Ramsel, waar we een eerste stukje van het fietspad van de Kempen-Hagelandroute volgen. Deze route volgt de bedding van de oude spoorlijn L29 uit 1863 die van Aarschot over Herentals, Turnhout en Baarle naar Tilburg (NL) liep.
In zigzag rijden we rond Houtvenne en via de Peersdonkendreef komen we in Booischot uit. Vlak voor we de Grote Nete voor een tweede keer kruisen, pauzeren we bij de Pallieterhoeve, een historisch waardevol gebouw en de plaats waar de film “Pallieter” van Roland Verhavert (1975) werd opgenomen.
We rijden de Grote Nete over en blijven door de Herenbossen in de Netevallei fietsen, die we vlak voor knooppunt 94 gedurende 250m volgen.
Aan het fietsknooppunt verlaten we de Nete-oever en nemen we een tweede keer het fietspad van de Kempen-Hagelandroute, nu voor meer dan 7km tot in Morkhoven.
Iets voorbij knooppunt 66 vinden we bij de taverne van het verblijfpark Domein De Schuur de ideale plaats voor een lekker streekbiertje… een blonde Baskwadder van de Brouwerij Leysen uit Herentals.
We nemen een groene bocht rond Olen en Oevel tot we bij de abdij van Tongerlo komen. Ook het parcours van de Keizer Karelroute komt hierlangs.
We komen bij de indrukwekkende omwalling van de abdij. De abdijpoort staat open en we rijden binnen. We worden meteen getroffen door de stilte en de pracht van de gebouwen. We hebben even het gevoel ongewenst te zijn. De stilte is echter ongewoon en zonder iets te zeggen verkennen we de binnenplaats en de kerk. Hier vind je gelukkig geen terrasje en kan je het Tongerlo abdijbier niet drinken. In het centrum van Westerlo is hiervoor voldoende gelegenheid.
Deze bekende abdij werd in 1130 gesticht door de norbertijnen van de Sint-Michielsabdij van Antwerpen en groeide uit tot een van de voornaamste religieuze centra van onze contreien. Tijdens de Franse Revolutie werd het complex grotendeels verwoest en werden de 124 kloosterlingen verdreven. In 1840 kon een handvol norbertijnen het goed terugkopen en begon men aan de heropbouw van de abdij. Op het enorme binnenplein geeft het classicistische prelaatskwartier toegang tot het da Vincimuseum. Daar is een replica van da Vinci’s ‘Het Laatste Avondmaal’ te bewonderen. Rond het binnenplein staan ook het bisschopshuis uit 1547, de 17de-eeuwse bedrijfsgebouwen en de tiendenschuur uit 1618. De neogotische abdijkerk werd halfweg de 19de eeuw gebouwd. Na een brand in 1929 werd de 75 meter hoge toren voltooid. In de kruisbeuk hangen waardevolle schilderijen van J.E. Quellin (1634-1715) en W.I.Kerricx (1685-1745). Bron: Knooppunter.com.
We verlaten de abdij via het witzandstenen poortgebouw dat met een romaanse onderbouw en een gotische bovenbouw pronkt en komen in de prachtige lindedreef uit 1676. We rijden in rechte lijn naar het centrum, naar het kasteel van Gravin Jeanne de Merode en naar het marktplein met de eeuwenoude Lindeboom.
Het kasteel van Gravin Jeanne de Merode, ook wel ‘nieuw kasteel’ genoemd, is gebouwd tussen 1909 en 1911. Het is een sprekend voorbeeld van neogotiek. Van 1911 tot aan de Tweede Wereldoorlog bewoonden de gravin, haar vroegere gouvernante en enkele personeelsleden het kasteel. Na de dood van de gravin in 1944 leidden de zusters augustinessen in het kasteel een rusthuis voor priesters. Het was in 1972 dat het gemeentebestuur van Westerlo het pand aankocht en het inrichtte als gemeentehuis. Bron: Knooppunter.com.
