PLUSPUNTEN
- De stad Diest
- Het begijnhof van Diest
- De mooie natuur
- De mooie fietspaden
- De abdij van Averbode
- De bedevaartsplek Scherpenheuvel
Een fietsroute om van te smullen. Letterlijk, want je proeft niet alleen van het heuvelende Hagelandse landschap en het groen van Averbode Bos en Heide, je kunt ook proeven van alle lekkernijen die de streek te bieden heeft. In de ‘Lekdreef’ aan de Abdij van Averbode wachten de ijsvensters je op, aan de basiliek van Scherpenheuvel proef je de lokale pepernoten en in Diest wacht je meer lekkers als het Gildenbier, koekjes van biscuiterie Stuckens, begijnenkoek en meer specialiteiten.
De fietsroute passeert langs het bedevaartsoord in Scherpenheuvel, de abdij van Averbode en langs het begijnhof van Diest, dat al sinds 1998 op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het is een uniek begijnhof, omdat het bestaat uit verschillende straten. De meeste begijnhoven zijn namelijk gebouwd rond een pleintje.
De Reynvaertroute heeft zijn naam te danken aan de reynvaren, oftewel het boerenwormkruid. Daarmee worden in Diest al eeuwen de kernmerkende groene pannenkoeken gemaakt.
De route volgt de fietsknooppunten (zie dus ook bij de downloads).
Bron: Visit Vlaams-Brabant
De groene pannenkoeken hebben we niet gevonden. Misschien maar goed ook als we lezen dat boerenwormkruid ('bij hoge doseringen') eigenlijk giftig is en buikpijn kan veroorzaken. Ook de overige streekproducten die door 'Visit Vlaaams-Brabant' vlotjes worden aangekondigd, zijn niet makkelijk te vinden. Zelfs de bierkaart van de door ons bezochte zaken zagen er gemiddeld poverder uit dan we gewend zijn. Een fietsroute om van te smullen is dus niet zo eenvoudig als het door 'Visit Vlaams-Brabant' wordt voorgesteld. Al zeker niet wanneer je dit letterlijk wilt opnemen. Anderzijds zorgen de vaak onverharde fietspaden, die je langs veel mooie plaatsen brengen, voor heel wat variatie tijdens de fietstocht. Een fietstocht om van te smullen? Jazeker, maar misschien iets minder letterlijk.
Zoek je de betekenis van de sterretjes?
Je vindt de uitleg bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
Wij startten bij Restaurant Pact 24. We kozen voor een startplaats vlakbij de autostrade E314 (afrit 24) te Bekkevoort met een ruime parking waar we voor onze start ook nog kunnen genieten van een lekkere maaltijd. Onze beoordeling is ook geschreven vanuit deze startplaats.
Visit Vlaams-Brabant koos voor de stad Diest (knooppunt 88) als vertrekpunt en ook dat is een zeer goede keuze. Diest heeft heel wat te bieden, zeker wanneer je deze fietsroute wilt combineren met een stadsbezoek en een overnachting. Suggesties voor een overnachting vind je bij de pratische tips. Knooppunt 88 ligt vlakbij een zeer grote parking en bij het Bezoekerscentrum Webbekomsbroek, beide aan de oever van de Demer. Een prima startplaats dus.
Terwijl de eigenlijke route het centrum van Scherpenheuvel vermijdt, kiezen wij resoluut voor het klimmende pad naar het centrum en naar het eerste monument op onze route, de Basiliek van Scherpenheuvel. Op zondagen kan de omgeving van de basiliek verboden zijn voor fietsers. We stappen evenwel liever af dan we deze oudste koepelkerk in de Lage Landen zouden links laten liggen. De kerk werd ingewijd in 1627 en tot basiliek verheven in 1922 en is sinds 1952 een beschermd monument.
Een gravelpad brengt ons langs een merkwaardig kunstwerk van Rik Willems, “het Steenmannetje”, een kunstwerk gemaakt ter ere van de trage wegen. Het “Boemelke” noemt ons trage pad, een oude spoorwegbedding die vroeger tussen Schepenheuvel en Zichem reed.
In datzelfde Zichem staat de Maagdentoren. In de middeleeuwen lag Zichem aan de scheidingslijn van het hertogdom Brabant en het graafschap Loon. Zo’n cruciale ligging kan je maar beter beschermen. Reinier II van Schoonvorst gaf dus de opdracht voor het bouwen van een grenstoren, de Maagdentoren. Het bouwwerk verscheen in de 14de eeuw op de oever van de Demer.
De Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel is het gekendste bedevaartsoord van België. Haar bestaansgeschiedenis start in de vroege 17de eeuw. Hierbij speelden de aarsthertogen Albrecht van Oostenrijk en Isabella een belangrijke rol. Zij stelden hun hofarchitect Wenceslas Coeberger aan om de plannen te tekenen voor de kerk en de stad.
Scherpenheuvel kreeg in 1605 stadsrechten. Hierdoor maakten ze geen deel meer uit van de stad Zichem, maar werden ze zelfstandig. In 1609 werd de bedevaartkerk gebouwd in het hart van de zevenpuntige ster. De kerk werd gebouwd op initiatief van de aartshertogen, die vlak tegenover de basiliek in het nog bestaande huis het Gulden Vlies verbleven tijdens hun bezoeken aan Scherpenheuvel.
Het gebouw is de oudste koepelkerk in de Lage Landen en werd ingewijd in 1627 door de aartsbisschop van Mechelen, Jacobus Boonen. Bij de inwijding offerde Isabella juwelen op de altaartrappen. Ze wilde hiermee aantonen dat aardse goederen niet het belangrijkst zijn. Desondanks moest de kerk wel opvallen. Daarom werden er op de bolle koepel 298 gulden sterren met zeven punten geplaatst. De zevenpuntige sterren staan symbool voor de zeven smarten en de zeven deugden van Maria.
De barokstijl van de basiliek was het symbool van de hervorming van de kerk in deze periode. De inrichting van de kerk gebeurde met de duurste materialen. Verder werden er nog tal van versieringen aangebracht zoals de stenen engelen, profeten en evangelisten van de gebroeders de Nole en de prachtige schilderijen van Theodoor van Loon.
Achter de naam van de toren zou de legende van Rosita schuilen, de dochter van kasteelheer Don Juan. Zij weigerde te trouwen met de door haar vader uitgekozen man. In plaats daarvan werd ze verliefd op een gewone soldaat. Haar vader keurde dat niet goed en sloot haar als straf op in de toren. Pas wanneer ze van gedachte zou veranderen, zou Don Juan zijn dochter vrijlaten. Dat gebeurde niet en maanden later gooide hij Rosita in de Demer.
Meer info: Visit Vlaams-Brabant, de Maagdentoren
De Sint-Eustachiuskerk Zichem is de parochiekerk van Zichem. Op het plein ervoor staat het standbeeld van Ernest Claes met op zijn schouders De Witte het hoofdpersonage uit De Witte van Zichem. De kerk bezit een zeldzaam altaarstuk van de Antwerpse schilder Jan Mandijn. Bijzonder zijn ook de gotische brandglasramen van het koor. Op basis van een wapenschild is het Kruisigingsraam te dateren in 1386-1398, waarmee het gaat om het oudste in situ bewaarde glas-in-lood van de Lage Landen. De kerk werd in 2023 gerestaureerd. Maar is de kerkdeur wel open?
De 18e-eeuwse grote molen van Zichem was een onderslagmolen die de stroming op de Demer gebruikte voor het malen van graan. Bakkers en brouwers maakten hier eeuwenlang gebruik van de expertise van de molenaar. De molen is momenteel afgesloten van de Demer waardoor malen onmogelijk is. Hij is nu in privéhanden en omgevormd tot een huisartsenpraktijk.
De Witte, de Zichemse bengel en tegelijkertijd het bekendste boek van Ernest Claes.
Claes, die ooit nog in de voormalige drukkerij van Averbode werkte, werd in 1885 geboren in Zichem in een Kempense hoeve die er nog steeds staat en af en toe kunt bezoeken.
Meer info over Ernest Claes vind je hier.
We komen in de kloosterbeemden en fietsen een eind langs de spoorlijn. Het gebied van het landschapspark de Merode was ooit in handen van een prinselijke familie. Vandaag is het een prachtig bos- en natuurgebied waar iedereen zich de koning te rijk kan voelen. Een rijk van rust waar de geschiedenis van kerk en adel samenvloeit tussen Demer en Nete. Mooie natuur, uitgestrekte bossen en indrukwekkende kastelen en abdijen. Omdat kloosterordes en adellijke families dit landschap vroeger hebben gekoesterd, kunnen ook wij er nu nog van genieten.
Het gebied rond de abdij van Averbode maakt deel uit van een meer dan 1000 ha groot natuurgebied. Voor een hapje bij een lekker abdijbiertje kunnen we terecht in ‘Het Moment’ aan de voet van de abdijkerk. Maar wij weerstaan aan deze verleiding want wat verderop, vooral vanaf april en tijdens de weekends, staan rechtover de abdij tot acht ijskarren hun ijscrème te verkopen. De volkse benaming voor de Abdijstraat is dan ook de ‘Lekdreef’. Toch rijden we nog wat verder want het terras van Bistro De Vijvers geniet onze voorkeur voor een hapje en een drankje.
Rond 1134 stichtte graaf Arnold II van Loon de Abdij van Averbode. Oorspronkelijk was er sprake van een dubbelabdij, waarbij mannen en vrouwen samenleefden in een religieuze gemeenschap. Uiteindelijk verhuisden de dames uit Averbode naar een eigen abdij in de omgeving van Roermond.
Rondom de abdij vormde zich het dorp Averbode. De norbertijnenabdij bleef eeuwenlang een belangrijke rol spelen in het leven van de gemeenschap.
De bron van deze info en meer vind je hier.
We zijn verrast dat het geboortehuis, nu een bezoekerscentrum-museum, van Ernest Claes langs een drukke weg ligt. We kunnen wel op een fietspad rijden, maar veel inspiratie krijgen we met al dit autoverkeer toch niet. Het huis zelf is niet open, wat het ons nog moeilijker maakt om ons in te leven in de rust en de stilte van het einde van de 19de eeuw toen hier nog met paard en kar werd gereden.
Bij het station van Zichem volgen we de spoorweg tot Diest dat we binnenrijden langs de Oude Demer. Diest is zo mooi dat we ons niet houden aan het strakke pad. Wat ronddwalen in de stad, al dan niet tevoet, een bezoekje aan het begijnhof, een terrasje op de Kaai, hier zijn mogelijkheden genoeg om deze fietstocht wat op te pimpen tot een superdagje Vlaams-Brabant. In deze stad zijn er ook altijd ergens werken bezig en ook daarvoor moeten we begrip hebben en ons niet steeds houden aan een strakke regie van deze fietstocht.
Het begijnhof van Diest werd gesticht in 1253 door Arnold IV, Heer van Diest en opgeheven in 1796 door het Franse bewind.Het is een van de 13 Vlaamse begijnhoven die werden erkend door UNESCO als Werelderfgoed. De meeste van de 90 huizen en conventen dateren uit de 17e en 18e eeuw. De prachtige barokke begijnhofpoort dateert van 1671. De begijnhofkerk opgetrokken in ijzerzandsteen is toegewijd aan de heilige Catharina. Elke 1e zondag van de maand is er een boekenmarkt.
We verlaten Diest via de Brouwerij Loterbol, vroeger gekend als “De Brouwketel” en “brouwerij Duysters” en na een hobbelig toertje door het begijnhof. Brouwerij Duysters was gekend voor zijn Royale, een donkerzwart type gildenbier en zijn bruine tafelbieren. Vandaag maken we kennis met de Loterbol van het vat, maar er is ook nog de Loterbol blond, de Loterbol bruin of de Tuverbol. “Loterbol” verwijst oorspronkelijk naar een bijnaam voor de inwoners van Diest, afgeleid van “loteren” (niet stilzitten, waggelen) en figuurlijk te duiden op narren of gekken.
Net buiten de stad, aan de overkant van de Demer, ligt het Webbekoms Broek. Vanaf het mooie fietspad hebben we zicht op de Lindenmolen, de eyecatcher van Diest. De Lindemolen is een houten windmolen uit de 18e-eeuw met de grootste molenkast van Vlaanderen. In 1742 maalde hij op de Doodsberg in Schaffen, maar op het einde van de 19e-eeuw verhuisde hij naar Assent. Sinds 1960 staat de molen op de stadswallen, dichtbij de ingang van het domein Halve Maan en het bezoekerscentrum van het Webbekoms Broek. Via Webbekom en Assent komen we terug in Bekkevoort bij Pact 24.
Ingrediënten
Bereiding
