PLUSPUNTEN
- Het marktplein van Gavere
- Het fietsen langs de Schelde
- De typisch Vlaamse dorpskerkjes
Het Prinsdom Gavere is de noordelijke poort tot de Vlaamse Ardennen. Door zijn strategische ligging aan de steile rechteroever van de Schelde, halverwege tussen Gent en Oudenaarde, speelde Gavere een belangrijke rol in de geschiedenis. De zes deelgemeenten, Semmerzake, Vurste, Baaigem, Dikkelvenne, Gavere en het vlakke Asper aan de overkant van de Schelde, tonen elk hun eigen landelijk karakter.
Iedere bocht, elke helling, geeft een verrassend nieuw venster op molens, kastelen, bossen, velden, oude Schelde-armen en natuurbiotopen.
Ik zou dit een typisch Vlaamse fietsroute kunnen noemen, ware het niet dat de aanwezigheid van de Vlaamse Ardennen al goed voelbaar is in het profiel van de route.
Typisch is wel dat korte stukjes mooie natuur snel afgewisseld worden met saaie stukjes langs vrijstaande huizenrijen of fietspaden langs drukke verkeersaders. En steeds minder worden deze minpunten gecompenseerd door authentieke cafeetjes (die open zijn) of leuke terrasjes. Langs deze route vinden we ook geen andere aantrekkingspunten, sfeervolle picknickplekjes, uitkijktorens, …
En toch loont het de moeite om, als je niet te veraf bent, deze fietsroute te fietsen. Lees maar verder en laat je overtuigen. De route is in één richting uitgepijld met zeshoekige bordjes.
De betekenis van de sterretjes kan je vinden bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
De marktplaats van Gavere is de uitgelezen plek om de route te starten en te eindigen. Andere mogelijkheden zijn de dorpskernen van Asper, Semmerzake, Vurste, Baaigem of Dikkelvenne of bij het Kasteel Borgwal, zeker als je de fietstocht met een wandeling op het kasteeldomein wilt combineren.
Door zijn strategische ligging aan de steile rechteroever van de Schelde, halverwege tussen Gent en Oudenaarde, speelde Gavere een belangrijke rol in de geschiedenis. Nadat Deense Vikingen de nabije abdij van Dikkelvenne hadden verwoest, bouwden de Heren Raes van Gavere er in de 12de eeuw een stenen burcht. Nadat hij die burcht veroverd had, versloeg Filips de Goede de Gentenaren in de Scheldemeersen, in de Slag bij Gavere in 1453. Het standbeeld van de Gentse krijger Valeir in de tuin voor het gemeentehuis herdenkt die Slag en geeft de fietsroute haar naam.
In 1540 verhief Keizer Karel Gavere tot Prinsdom, maar prins Lamoraal van Egmont werd door Alva onthoofd. Een plaat in de gevel van het Gemeentehuis herinnert daaraan. Die is samen met de Prinsenmolen het enige souvenir aan het Prinsdom. De Franse koning Louis XIV liet in 1658 de burcht verwoesten. Bij het rechttrekken van de Schelde in 1970 vond men nog enkele brokstukken ervan.
De voor Gavere typische ‘scheve’ Markt behoort tot de steile Schelde-oever en dateert als marktgebeuren uit de 15de eeuw. Een brand verwoestte de Markt onder het Oostenrijks bewind in de 18de eeuw. Daarop bouwde men op de benedenmarkt een monument van een Fontein voor watervoorziening, afgeleid van de nabije Sint-Amandsbron. De Poort is het koetshuis van de voormalige herenwoning du Sartel, die vernield werd in de zware beschietingen op Semmerzake en Gavere in WO I. (Slag der Grenadiers).
Het schilderachtige park met spiegelvijver, kasteelhoeve, ijskelder, eeuwenoude bomen en zelfs een Chinees theepaviljoen is toegankelijk voor het publiek (te voet). De toren van het kasteel stamt uit de Spaanse periode (1583). Het domein was in de 17de eeuw een barok buitenverblijf van de Gentse bisschop Mgr. Antonius Triest (1577-1657), die bij de kasteelhoeve een prachtige duiventoren oprichtte.
De classicistische rechtervleugel van het kasteel dateert uit de 18de eeuw, de linker neogotische is 19de-eeuws. Recent werd het kasteel gerestaureerd en aan de achterzijde van een moderne erker voorzien. Sinds 1975 biedt het O.C. Ebergiste van vzw Organisatie Broeders van Liefde op het kasteeldomein opvang en dienstverlening aan volwassen personen met een verstandelijke beperking.
De schepenbrief van Bochoute (gehucht van Gavere) is een oorkonde uit 1249. Het is het oudste officiële document dat geheel in het Nederlands is geschreven. De oorkonde werd uitgevaardigd door de schepenen van Bochoute en bezegelde een grondtransactie. Aan de rand van de historische akker uit ‘De Schepenbrief’ werd een gedenkteken opgericht.
Feitelijk was de schepenbrief een voorloper van de notariële akte. Deze schepenbrief kwam al in de 13e eeuw in het bezit van het Oudenaardse hospitaal en is vandaag nog steeds eigendom van het O.C.M.W. van Oudenaarde. Het document is een dankbaar onderwerp voor de studie van het Middelnederlands, want het blijkt bovendien opgesteld te zijn in een regionale variant van het Middelnederlands. Meer info is te vinden bij Stad Zottegem.
De Rotse is een getuigenheuvel, getuige van een vroeger plateau over millennia geërodeerd door de Schelde. In de 8ste eeuw, ten tijde van Karel de Grote, stichtte Hilduardus hier een Benedictijnerabdij met de St.-Petrus-kerk. De Heilige Christiana was een Angelsaksische prinses die zich bekeerd had tot het christendom om een gedwongen huwelijk te ontlopen. Via de Schelde ontscheepte ze te Dikkelvenne waar ze zich onder de geestelijke leiding van Hilduardus plaatste. Christiana sloeg hier met haar stok op de rots: een bron ontsprong er miraculeus. De Noormannen vernielden de abdij in de 9de eeuw. Later ontstond hier de St.-Petrus-parochie, tot de kerk in 1824 verzakte door kleiwinning en grondverschuiving, en instortte.
Dikkelvenne is een bronnendorp bij uitstek. Christiana bronnen in de nabije Rotsestraat, links van de route, is de laatst overblijvende Dikkelvense producent van waters en limonades en erkend als streekproduct. Met wat geluk staat de poort open en kan je zien bottelen. Lees meer over de bronnen bij Christiana Bronnen.