Waterroute

Startpunt: Oosterzele, Vlaamse Ardennen, Oost-Vlaanderen, Dorp

57 km
4.5 uur
glooiend
lus
3 weetjes

Situering

Vlak fietsen in de Vlaamse Ardennen, of toch ongeveer. Van de Zwalm tot de Schelde. Fietsen in de Zwalmvallei is fietsen in een van de mooiste stukjes van Vlaanderen, in een zachtglooiend landschap, langs prachtige oude vierkantshoeves. Typisch Vlaanderen ook met een allegaartje aan bouwstijlen in een rommelige setting.

Je fiets verandert in een waterfiets die je langs de talrijke waterbronnen en watermolens van Zottegem, Oosterzele, Gavere en Zwalm brengt. Zuiver water is een grondstof voor de Valeir-biertjes van brouwerij Contreras uit Gavere. In Balegem komt er dan weer voornamelijk vuurwater uit de fles. Even stoppen bij de Balegemse jeneverstokerij Van Damme is heel verleidelijk.

Bron: Toeristische Kaart Vlaamse Ardennen, 2016, fietsnetwerk

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water

Beoordeling

De Water fietsroute die in 2016 werd gepubliceerd op de Toeristische kaart Vlaamse Ardennen wordt niet meer verdeeld. Toch vind ik dit een zeer mooie route die het fietsen waard blijft. Je kan de fietsroute samenstellen met de fietsnetwerkkaart Vlaamse Ardennen. Je kunt uiteraard ook onze gpx opladen. Minpunt is dat de route nauwelijks met het openbaar vervoer te bereiken is. Door zijn lengte kan je weinig of geen extra kilometers toevoegen. Er zijn ook wat hoogtemeters te overwinnen zodat dit een zeer geschikte route is voor e-bikers. Ideaal is deze fietsroute te combineren met een overnachting in de streek. Suggesties vind je bij de praktische tips.

***** is een route die je ooit moet gereden hebben
**** is een route die een verplaatsing waard is
*** is een route die de moeite is als je in de buurt bent
** is een route die je kunt proberen maar wij hebben niet genoten
* is een route die je hier niet zal vinden

Beleving:
Bereikbaarheid:
Veiligheid:
Parcours:
glooiend
Stuurvaardigheid:
gemiddeld

Totaal:

PLUSPUNTEN

  • De Zwalmvallei
  • De watermolens langs de Zwalm
  • Stokerij Van Damme
  • De dorpjes Velzeke-Rudderhove en Dikkele

MINPUNTEN

  • Enkele stroken met fietspaden langs drukke wegen
Waar kun je starten

Waar kun je starten

De route start op het Dorp in Oosterzele. Hier zijn wel enkele restaurants maar een gezellig terrasje vind je er niet. Je kan ook starten bij de Stokerij Van Damme dat een eigen koffiehuisje heeft. Het station van Balegem of Zottegem kan een startplaats zijn maar hou dan wel rekening met de extra kilometers. Dit is een knooppuntenroute.

Treinstation
De stations van Balegem (Dorp en Zuid) liggen op de spoorlijn L122 van Gent naar Geraardsbergen. De rit van Gent naar Balegem duurt 25 minuten. Tijdens de weekends wordt Balegem-Zuid niet bediend en is er maar om het uur een trein. Van het station naar de stokerij is het ongeveer 1,6 km. Je kan op het parcours ook aansluiten tussen de knooppunten 96 en 10. De afstand is dan 1,2km. Je kunt ook naar Zottegem sporen (L122) en fietsen tot Strijpen (2km) waar de route naar knooppunt 11 gaat.
Parkeergelegenheid
Het Dorp van Oosterzele heeft een kleine parkeerplaats waar echter een beperking in de tijd geldt (blauwe zone) behalve op zondag. Ook in de omgeving van de stokerij zijn maar een beperkt aantal parkeermogelijkheden.

Stokerij Van Damme

Stokerij Van Damme is samen met haar Balegemse Genever, een uniek merk én een begrip in Oost-Vlaanderen. Het is een ‘warme’ stokerij. Het is de laatste landbouw-jeneverstokerij in de Benelux. De enige dus die het graan voor haar geestrijke drank nog zelf teelt. Dat proef je aan de volle smaak. Het is de smaak van de échte graanjenever. In de volksmond en op de eigen etiketten worden de producten Balegemsche genoemd.

bedrijvigheid bedrijvigheid

Balegemse Genever

We starten op het Dorp in Oosterzele. Via smalle kerk- en kouterwegels, die wat behendigheid vergen, kom ik al snel bij de Stokerij Van Damme. Een verplichte stopplaats. Hier wordt geen gewoon water, maar ‘Balegemsch’ vuurwater geserveerd en dat wil ik bij een lekker geurende koffie zeker proeven. Koffie drinken is hier een ritueel. Je kopje wordt, zo je wilt, met de kan weer aangevuld. En bij een sterke koffie hoort hier zeker een klein versterkend drankje, een Balegemse graanjenever natuurlijk. Heerlijk om zo je fietstocht te kunnen starten. Niet overdrijven want de weg is nog lang. Een fles voor thuis kan ik straks nog ophalen, met de wagen.

Oosterzele ligt op de rand van de Vlaamse Ardennen. De paden tussen de velden glooien hier ook al mee met het landschap. Meestal met betonplaten, af en toe met wat makkelijker lopende asfalt. Balegem heeft ook zijn naam gegeven aan een zandige kalksteen. Een exemplaar staat langs mijn pad. Een informatiebord geeft wat uitleg.

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegem, Stokerij, Van Damme Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegemse steen, ledesteen Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Balegem-Zuid station

Balegemse steen

De Balegemse steen is een sterk kalkhoudende zandsteen die zeer gevoelig is voor zure regen. Balegemse steen is identiek aan ledesteen, een meer gangbare term voor deze steensoort. Een zee bedekte dit gebied, miljoenen jaren geleden. Er ontstond een opeenhoping van kalkhoudende overblijfselen van in deze zee levende organismen.

De eerste Balegemse steengroeven dateren uit de tijd van de Romeinen, maar verdwenen samen met hen. Pas in de 11ste eeuw werden ze opnieuw commercieel uitgebaat. Deze zandsteen met zijn warme tinten stond vooral in de 15de en 16de eeuw bijzonder gunstig aangeschreven. Zowel de Gentse Sint-Baafskathedraal als de gotische stadhuizen van Gent en Oudenaarde werden in Balegemse steen opgetrokken. In de buurt van Oosterzele vinden we Balegemse steen in de kerken van Landskouter, Gijzenzele, Moortsele en Scheldewindeke.

bedrijvigheid bedrijvigheid

Eau Minérale de Baelegem

Voorbij het station van Balegem Zuid kom ik bij een “legendarische” plek. Het Hof van Nassau is een prachtige kasteelboerderij uit 1125. Deze oudste hoeve uit de streek was in het verleden beter gekend als Kasteel van Nassau of het Hof de Plaisance. Volgens de legende was het ooit eigendom van Prins Willem van Oranje en keizer Napoleon I zou er verbleven hebben na de veldslag te Waterloo. Geschiedkundig wel correct, maar minder boeiend is de poort die nog verwijst naar Eau Minérale de Baelegem, een bronwaterbedrijfje opgestart in 1934-35, maar bij het begin van WO-II al meteen stopgezet.

Iets verderop claimt Restaurant ’t Hof van Oranje blijkbaar ook de legende van Nassau. ’t Hof van Oranje staat vooral bekend als place to be om mosselen, paling in ’t groen of kreeft te gaan eten. Het restaurant is niet enkel in de ruime regio gekend. Wanneer je er aan tafel schuift is de kans groot dat je er een bekende Vlaming tegen het lijf loopt.

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Les eau minérale de Baelegem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Hof van Nassau

Van den Borresmolen en Bostmolen

Van Elene naar Velzeke-Ruddershove is het hobbelen over een stukje Ronde van Vlaanderen-route. Als je goed kunt fietsen, kan je de kasseien van de lange Lippenhovestraat vermijden door in de greppel te rijden, al is dat zeker niet vanzelfsprekend.

In Strijpen kom ik bij een onopvallende watermolen. Van den Borresmolen is een authentieke boerderijmolen op de Traveinsbeek. Met deze watermolen werd vroeger elektriciteit geproduceerd voor een groot deel van het dorp. De huidige molenaar vertelt me dat ook nu opnieuw met de molen elektriciteit wordt opgewekt die op het netwerk wordt gezet en dus net als vroeger electriviteit opwekt voor de woningen in de buurt.

Picknicken kan je bij knooppunt 11. Hier begint ook het zuidelijke deel van het ‘Mijnwerkerspad’, een fietspad over twee delen van de oude spoorlijn van Aalst naar Ronse. Ik moet noordwaarts. Nadat ik de Traveinsbeek ben gekruist, kom ik bij de Zwalmbeek waar de oude Bostmolen omgetoverd is tot een sfeervol restaurant. Oospronkelijk was dit een dubbelmolen voor graan en olie uit 1571.

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Elene Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Velzeke-Ruddershove Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Strijpen Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Van den Borresmolen Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Zalmvallei, Mijnwerkerspad Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Zalmvallei, Bostmolen Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Zalmvallei, Bostmolen

Brouwerij De Wever

Via de Zwalmvallei gaat het naar de Scheldevallei en via het kerkje van Roborst keer ik terug naar Velzeke-Ruddershove, een van de mooiste dorpen van Vlaanderen. Opnieuw langs een kasseistrook van de Ronde van Vlaanderen, de Paddestraat, kom ik op het Romeins Plein, in de Romeinse tijd een belangrijk regionaal wegenknooppunt. Op het einde van de straat staat een monument dat de winnaars van de Ronde van Vlaanderen memoreert, met een kassei van de Ronde. Een knipoog naar Parijs-Roubaix?

De Zwalmstreek heeft veel mooie kleine dorpjes. Zoals Dikkele dat ook tot de mooiste dorpjes van Vlaanderen behoort. Waarom de fietsroute naar knooppunt 50 niet door het dorp gaat, maar met een omweg de dorpskern mijdt, is me een raadsel. Ik heb mijn route aangepast. Van zodra ik bij de Dikkelsebaan kom, volg ik de weg naar het dorp en niet van het dorp weg. De dorpskern ademt de rust en de sfeer uit van begin 20e eeuw. Zelfs de weinige auto’s zijn er een storende factor. Tot voor enige jaren kende het dorp nog enige economische activiteit met de brouwerij “De Wever”, waaraan het standbeeld herinnert dat voor de herbergen De Casino en Poezenelle staat. Een ideale plek om te pauzeren bij een Zwalmse tripel.

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Roborst Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Paddestraat Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Paddestraat Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Paddestraat Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Paddestraat Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Dikkele Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Dikkele Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Dikkele Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Dikkele Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Dikkele

Brouwerij Contreras in Dikkelvenne

Het brouwersgelacht Contreras werd na WOI vooral rond Gavere bekend voor het Tonneke, een “Spéciale Belge” afgevuld op houten vaten. Contreras brak echter vooral door met het gamma Valeir, waar sinds 2007 een absoluut pareltje werd aan toegevoegd, de Valeir Extra. Deze telg van de familie Valeir kwam oorspronkelijk op de markt als ‘El Toro’ de bijnaam van flandrien Arthur Decabooter. Valeir Extra is een hoppige oranjekleurige Indian Pale Ale (IPA) van 6,5% met een sterk aroma van citrusvruchten en met nagisting op fles en vat. Bron: Plan Bier, Toerisme Oost-Vlaanderen en Brouwerij Contreras.

bedrijvigheid bedrijvigheid

Ijzerkotmolen en Scheldemeander

Mijn pad slingert langs of door Zwalmdorpjes zoals Paulatem, Munkzwalm, Nederzwalm, Hermelgem. Onderweg kom ik bij de verlaten Ijzerkotmolen. Een dubbelmolen, in de 16de eeuw een plek vol bedrijvigheid. De molen is beschermd, maar staat er verwaarloosd bij.

Zo kom in de Scheldevallei bij een oude Scheldemeander in een mooi natuurgebied. Hier staat de Kaaihoeve, vroeger een stapelplaats langs de oude Schelde, nu een natuureducatief centrum. In Dikkelvenne staat de Brouwerij Contreras. Je kan ze niet individueel bezoeken, maar hun Valeir kan ik proeven in café t’Eeuwig Licht. Het pad naast de kerk van Dikkelvenne voert me rond het kasteeldomein Baudries dat reeds in de 14de eeuw vermeld werd als leen van de heerlijkheid Gavere. Het kasteel is zelden open voor bezoek. Ook de glooiingen in het landschap van dit laatste traject leveren mooie vergezichten op. Nu nog een fles Balegemse Graanjenever gaan kopen om gezellig thuis te kunnen nagenieten bij ‘nen druppel’ van de enige overblijvende landbouwstokerij van de Benelux.

Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Paulatem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Ijzerkotmolen Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Baaigem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Baaigem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Baaigem Fietsroute, fietsblog, review, zalmroute, zalmvallei, zwalmstreek, water, Baaigem Fietsroute, fietsblog, review, zwalmroute, Valeir, streekbier, Dikkelvenne, Contreras

PRAKTISCH

  • Koffiehuis van Stokerij Van Damme in Balegem is elke dag open vanaf 14u
  • Van den Borres watermolen in Strijpen is af en toe te bezoeken; volg de Facebook-pagina
  • Dorpsherberg De Casino in Dikkele is gesloten op maandag, dinsdag en woensdag en opent op andere dagen zijn deuren pas om 16u (op zaterdag en zondag om 14u)
  • Brouwerij Contreras in Dikkelvenne is enkel na afspraak en in groep (minstens 20 personen) te bezoeken.
  • Café ’t Eeuwig Licht is gesloten op maandag, dinsdag en woensdag. Enkel op zondag open vanaf 15u, op donderdag vanaf 16u en op andere dagen vanaf 17u
  • Overnachten kan je in Balegem in B&B Stokerij Van Damme of B&B Pastorie Balegem; in Zwalm in B&B De Notelaar, in B&B LatemBerg of B&B Aire De Repos

FOTOGALERIJ

deel deze fietsroute