PLUSPUNTEN
- Het Damiaanmuseum in Ninde-Tremelo
- De meanderende Dijle
- Het dorpje Werchter
- Het meanderpad
- Het pad langs het natuurgebied Vorsdonkbos-Turfputten
- Het Sven Nys Cycling Center in Balen
De Dijle en de Demer geven vorm aan een streek vol geschiedenis en verhalen, op de grens van het Hageland met de Zuiderkempen.
Van de Balenberg naar de Bolloheide. Van de wereld van Jozef de Veuster en het Damiaanmuseum, langs de meanders van de Dijle naar Werchter en de weide van het beste rockfestival ter wereld. Van de Demer naar de Plas en de indrukwekkende donjon Ter Heyden in Rotselaar. Langs het natuurgebied Vorsdonkbos-Turfputten en het kasteel van Rivieren. Terug naar de fameuze Balenberg om bij aankomst alles te weten te komen over het leven van een cyclocrosser in het Sven Nys Cycling center.
Bron: Toerisme Vlaams-Brabant
Baal (Tremelo) ligt in de driehoek Mechelen, Leuven, Aarschot. Het Sven Nys Cycling Center ligt net buiten de dorpskern. De startplaats is bijgevolg goed bereikbaar met de wagen. Ook met de trein kom je vlot op een punt van de route terecht. De route is geschikt voor iedereen ook als je niet met een e-bike rijdt. De Balenberg vereist geen klimmerscapaciteit en onderweg moet je amper eens harder op de pedalen duwen. Je rijdt voor het grootste deel langs rustige, landelijke wegen en jaagpaden. Van zodra je bij de Dijle komt is het alleen nog maar genieten en genieten.
Zoek je de betekenis van de sterretjes hiernaast?
Je vindt de uitleg bij de informatie over de fietsblog op de homepagina.
Je kunt starten in Tremelo aan het Sven Nys Cycling Center waar je voor of na je rit ook terecht kunt in het eetcafé Velo. Combineer je graag met een museumbezoek, dan zijn het Damiaanmuseum in Tremelo of het Belevingscentrum Rock Werchter X in Werchter ook geschikte startplaatsen. Zie ook bij de mogelijkheden met de trein. De fietsroute volgt de fietsknooppunten.
Na een bezoekje aan het Sven Nys Cycling Center, het belevingscentrum dat een ode brengt aan de cyclocross, start mijn fietstocht boven op de Balenberg.
Het gebied rond Grootlo was vroeger één grote heidevlakte met stuifzandruggen die zich uitstrekten van Baal tot Bonheiden. Grote stukken zijn verdwenen onder het beton en asfalt of werden verkaveld. Vandaag bestaat de Bolloheide, of wat ervan overblijft, voor het grootste deel uit open heide en dennenbos.
In Ninde stroomt de Laak in de Dijle. Ninde zou in het oud-Nederlands ‘einde’ betekenen. Je botst hier op de Laak en de Dijle. Eigenlijk maakt de plaatsnaam duidelijk dat het gehucht aan het uiterste hoekje van Werchter ligt waarvan het tot 1781 deel uitmaakte. Ninde was het belangrijkste gehucht dankzij de kade en de aanlegplaats (de amer) aan de toen nog bevaarbare Dijle. Hier in de Amerstraat staat ook het geboortehuis van de Heilige Pater Damiaan, het eerste stenen huis in de streek, nu geflankeerd door een overgedimensioneerd woonzorgcentrum.
Jozef De Veuster, beter bekend als Pater Damiaan en bijgenaamd ‘De apostel der melaatsen’, was van 1873 tot aan zijn dood in april 1889 missionaris op het eiland Molokai waar hij als priester de begeleiding en verzorging op zich nam van een aldaar gevestigde leprakolonie. Meer over het leven van Pater Damiaan >
De Damiaanbrug brengt me op de linkeroever van de hier sterk meanderende Dijle. Voor mij het mooiste stukje van deze route.
Bij de Hanewijkbrug steek ik de Dijle terug over want aan de overzijde ligt Werchter, bij de monding van de Demer in de Dijle. Voor muziekminnend Vlaanderen is Werchter de plek van de beroemde rockfestivals. In het belevingscentrum kan je op zoek gaan naar de geschiedenis van dit legendarische festival. Ik kies ervoor om het ooit heel populaire studentenbier Jack-Op te proeven en dat doe ik in het museumcafé van het gelijknamige cultuurhuis.
In Werchter mondt de Demer uit in de Dijle. De Demervallei ligt op de grens van de zandige Zuiderkempen en het leemrijke Hageland.
Bij de Soldatenbrug, de brug die Werchter met Rotselaar verbindt, een typische Baileybrug, steek ik de Demer over en volg het fietsvriendelijke Meanderpad . Wil je weten wat een Baileybrug is? Bij de “Rikkenroute” heb ik er een ‘weetje’ over geschreven.
‘De Plas’ van Rotselaar maakt deel uit van het recreatiedomein ‘Ter Heide’. Iets voorbij de plas kan ik picknicken onder de unieke Donjon “Ter Heyden”, een woontoren die al sinds de 14e eeuw een iconisch beeld vormt in de Hagelandse regio. Uniek? Zeker, want de toren heeft een grondplan in de vorm van een Grieks kruis. Enig in de wereld.
De zandige Zuiderkempen en het leemrijke Hageland ontmoeten elkaar in de Demervallei. Daarom zorgt het natuurgebied “Vorsdonkbos en Turfputten” voor een fraaie afwisseling van biotopen: van natte hooilanden en blauwgraslanden tot zanderige donken met oude bossen en zelfs kleine stukjes heide.
De geschiedenis van dit gebied is vooral verbonden met de Demer die zich in de prehistorie tegen de Eikelberg aanvleide. Deze beeldbepalende heuvels zijn nog overblijfselen van versteende zandbanken. Een ander resultaat van dat grillig gedrag van de Demer zijn de “donken”. Zand dat door het water elders werd weggeschuurd, vormde zandbanken en rivierduinen. Aan die donken heeft het natuurgebied een deel van zijn naam te danken. Een “donk” is een zandige en droge opduiking in een moerasgebied. “Vors” staat dan weer voor de waterminnende kikker en “turfputten” verwijst naar de oude turfwinningen die we vooral in het oosten van het gebied terugvinden. Bron: Natuurpunt>
De spoorlijn L35 geeft nu de richting aan. Echt genieten wordt het op het pad tussen de spoorlijn en het natuurgebied Vorsdonkbos -Turfputten. Deze natte bosgronden zijn op hun mooist in mei en juni wanneer de orchideeën in bloei staan. Aan de overkant van de spoorweg ligt de Eikelberg.
Ik kom opnieuw bij de Demer en fiets langs de kastelen “Nieuwland”, nu een hotel en het kasteel “van Rivieren”. Ooit was het “Kasteel van Rivieren” de zetel van de belangrijke Heerlijkheid ‘van Rivieren’, voor het eerst vermeld in 1197. De heren van Rivieren waren verwant met het geslacht van Aarschot en hadden al eens ruzie met de buren, de familie Nieuwland, als we geloof mogen hechten aan de saga van Achma.
Vanop de brug over de Demer in Betekom heb je een prachtig uitzicht op de Demervallei. De brug is met cortenstaal bekleed en herinnert aan het tolhuis. Tussen 1890 en 1900 dienden gebruikers van de brug hier tol te betalen om de brug over te steken.
De vriendschap die de heren van Nieuwland en van Rivieren onderhielden, zou plots worden verbroken. Een grootse jachtpartij waaraan hoogedele heren en dames van de Hoven van Brabant deelnamen, maakte er een einde aan. Oorzaak van de vete was een jonge edelvrouwe, lief en schoon. De Heer van Nieuwland wilde haar tot bruid net als de Heer van Rivieren. De twee jaloerse pretendenten zouden tenslotte om de gunsten van de freule oorlog voeren.
In die meedogenloze strijd sneuvelden Erhard, Bernhard en Wolfhard, drie zonen van een arme weduwe en strijders aan de kant van de Heer van Rivieren. Toen Reinhard, de gewonde vierde zoon, de dood van zijn broers kwam melden, brak een hevig onweer los. Een schuilplaats zoekend, kwam de Heer van Nieuwland in de hut van de treurende vrouw terecht. De weduwe herkende hem en riep: ”Vervloekt Nieuwland!”. Net op dat moment stak een bliksemschicht alles wat nog overeind was gebleven in brand. Alleen Achma en haar witte geit bleven gespaard. Later vernam men dat de lieve edelvrouwe inmiddels met een andere ridder in het huwelijk was getreden.
Bij hevig onweer vaart Achma nu nog over de gronden van Nieuwland en Rivieren. Telkens doemt plots de mist op. Niemand blijkt ooit Achma, noch haar geit te hebben ontmoet. Waarom zou zij dan de buurt van Kasteel van Nieuwland en Postiljon onveilig maken? Het zal dus maar een sage zijn. En waarom doemt de mist nu nog plots op? Wees gerust; het heeft gewoon met een klimatologische toestand te maken. Bron: Kasteel van Nieuwland – De Postiljon>
Eén kilometer voorbij de Laurentiuskerk van Betekom staat een waardevolle ruïne van een 16de eeuwse korenwindmolen. Een zeldzaam overblijfsel van een stenen torenmolen met cylindrische muren uit ijzerhoudende zandsteen. Het pad er naartoe is nogal steil en de laatste meters zelfs onverhard. Je kan dit klimmetje vermijden door bij het herdenkingsbeeld van Marcinelle de Tremelosteenweg rechts te nemen en direct links de Prof. Scharpélaan 440m te volgen tot het eerste pad links (Willekenslaan).
Nagenieten doe ik uiteindelijk met een glas op het terras van Eetcafé Velo. Vanop het terras kijk ik uit over het cyclocrossparcours op de flanken van de Balenberg. Een perfecte afsluiter.
